Van de week zag ik een huismus een nestkast inspecteren. Dat doen holenbroeders wel meer. Soms slapen ze ’s winters in een nestkast, maar vaak inspecteren ze de kast alleen maar. Of ze daarbij ook overwegen of de kast over een half jaar een geschikte broedplek is? Het zal wel zo uitpakken: in maart weet de mus waar nestholten zijn.

Spreeuwen, ook holenbroeders, doen hetzelfde. Mevrouw Van Oorschot uit Bosch en Duin schreef me een brief waarin ze onder meer vraagt hoe het kan dat er onlangs spreeuwen op haar voedertafel afkwamen, terwijl die zich sinds mei niet meer hadden vertoond. Ik denk dat ze in de buurt gebroed hebben. De jonge spreeuwen zijn begin mei uitgevlogen en hebben de buurt verlaten, op zoek naar grasvelden met emelten, hun hoofdmaaltijd. …

Lees Meer Lees Meer

Buizerds en sperwers zijn roofvogels die het hele jaar in Nederland te zien zijn, maar in de herfst een stuk meer. De Scandinavische vogels verlaten het hoge noorden en overwinteren in West-Europa of trekken verder. Bij zonnig weer cirkelen buizerds naar grote hoogte om zich vervolgens naar het zuidwesten te laten zeilen. Ze maken bij dat cirkelen handig gebruik van stijgende, warme lucht. Sperwers doen dat ook, maar zijn minder afhankelijk van zulke thermiek. Ze zijn kleiner en lichter en hebben kortere vleugels. Ze kunnen beter lange einden vliegen op eigen vleugelkracht dan die grote, zware buizerds. …

Lees Meer Lees Meer

De grote gele sneeuwstormen laten tot november op zich laten wachten, en tot in december zijn er bomen die zich hullen in hun herfstkleurige loof. Maar de blaadjes zijn toch echt begonnen zich van hun bomen los te maken. Of beter: de bomen maken zich los van hun blad. De dageraad duurt nog geen half etmaal en de zon staat laag, dus die blaadjes hebben weinig nut. Er wordt geen bladgroen meer gemaakt, het groen verdwijnt uit de bladeren, hun rode, oranje en vooral gele pigmenten blijven. …

Lees Meer Lees Meer

Vorige week maakte het Natuurdagboek twee keer plaats voor de duurzame honderd. Natuur moest wijken voor milieu. Een lezer mailde me erover. Hij meldde dat hij het Natuurdagboek altijd uitknipt en inplakt. Het bericht was zaterdag verstuurd, maar las ik zondagmorgen. Op zondagochtenden zet ik, als ik beneden kom, altijd als eerste het koffiezetapparaat of de radio aan. Ik ben een man van gewoonten. …

Lees Meer Lees Meer

Als ik op een druilerige herfstdag op Schiermonnikoog het Oosterstrand opwandel, kom ik geen mens tegen. Of toch: aan de waterlijn staat iemand over zee te kijken. Het is een vrouw in wijde rokken. Ze hurkt voor een uitgewoede golf die tot aan haar voeten kabbelt. Dat kan er maar één zijn: Stella van Acker.

‘Zee-jurken’, noemt ze haar kleding, ‘die de kleur hebben van het natte zand, het grijsgroene water en de bleke lucht, jurken die met de wind meewaaien.’ Dat schrijft de kunstenares in haar onlangs verschenen boek Getijde (Uitgeverij Louise, €25,-). Stella van Acker woont op Schiermonnikoog, waar ze met penselen en doeken vaak erop uittrekt om haar geliefde eiland te schilderen. De kwelder, het bos, de koeien, de vogels en de bloemen, maar vooral de zee trekt haar. De ‘Zee’, zoals ze zelf schrijft, ‘de grote grijze Zee’. Haar boek bevat tientallen afbeeldingen van haar schilderijen, en hier en daar geeft ze een toelichting. …

Lees Meer Lees Meer

Er bestaan bokalen met een gewelfde schaal op een voet. Aan zo’n bokaal doet mij de paddenstoel denken, die op Schiermonnikoog langs een schelpenpad staat. Hij staat ook in de rand van een jong loofbos. Het is een grote zwam, in doorsnee groter dan mijn voet, en ik leef op vrij grote voet (maat 43), hij is gebroken wit, en hij voelt wollig aan. …

Lees Meer Lees Meer

Kleine zilverreigers komen sinds een jaar of dertig voor in ons land. Inmiddels kun je ze overal in het land tegenkomen, al ligt het zwaartepunt van hun aanwezigheid in het deltagebied en op Schiermonnikoog.

De witte reigers die overal te zien zijn, zijn grote zilverreigers. Die zijn er op Schiermonnikoog minder. Kleine zilverreigers zijn wit met een zwarte snavel en zwarte poten op gele tenen.

In het laatste nummer van vogeltijdschrift Limosa geven Peter van Horssen en Romke Kleefstra een overzicht van twintig jaar kleine zilverreigers op Schiermonnikoog. Overdag zoeken die bij eb voedsel op het wad of op het strand. Tegen de avond begeven de vogels zich naar een gezamenlijke slaapplaats in de Westerplas. Daar zijn ze gemakkelijk te tellen. …

Lees Meer Lees Meer

Onlangs schreef ik over hermafrodiete segrijnslakken, die elkaar tegelijktijdig bevruchten. Weekdieren, waartoe landslakken zowel als zeeschelpen behoren, hebben een veelzijdig seksleven. Er zijn zeeschelpen die in massale orgiën gezamenlijk hun sperma en eicellen lozen, waardoor het zeewater vertroebelt en badgasten het water uitvluchten. Die soorten zijn niet hermafrodiet maar kennen twee aparte geslachten. Waarbij opgemerkt zij dat sommige van man in vrouw kunnen veranderen. Niet andersom; vrouw-zijn is kennelijk het hogere doel. Hoe dat allemaal zit leze u in mijn laatste boek Noordkrompen, zeeëngelen en koffieboontjes. …

Lees Meer Lees Meer

In september trekken er duizenden vogels door. Vele vliegen ’s nachts. ’s Nachts vliegen is veiliger, overdag kunnen ze uitrusten en eten. Maar overdag is er meer risico op het met afstand grootste gevaar tijdens de trek: de mens.

Iedere herfst en lente moeten trekvogels over een gigantisch leger schietende mannen en een groeiend aantal vrouwen zien te komen. In Nederland beperken we ons officieel tot een paar soorten maar in andere landen wordt er naar hartenlust geknald op kieviten, grutto’s, wielewalen, zomertortels, kiekendieven, joe neem it. Volgens The European hunting federation zijn er 6,7 miljoen jagers in Europa. Op hun website gaat het vooral over natuurbescherming, want de mensen moeten de indruk krijgen dat dieren doodschieten goed is voor die dieren. …

Lees Meer Lees Meer