Natuurdagboek 2023
Otterdam

Otterdam

Otter. Foto Koos Dijksterhuis
Otter. Foto Koos Dijksterhuis

Er is een otter doodgereden bij de Van Brienenoordbrug in Rotterdam. Stichting Otterstation Nederland meldt dat het de eerste waarneming in Rotterdam is sinds een eeuw geleden, toen een dier nog de Rotterdamse pers haalde. De Rotte was ooit waarschijnlijk een zwemroute voor otters en zou dat weer kunnen worden.

Ik kan het me nog goed heugen dat de laatste otter in Nederland werd doodgereden. Dat was in 1988, op 17 september om precies te zijn. Ik was net afgestudeerd en bereidde een wereldreis voor. Ik zou, afgezien van een paar pauzes, bijna vier jaar wegblijven. Wat moest ik nog in een land dat zijn laatste otter doodrijdt.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Dakloze spinnen

Dakloze spinnen

Bonte trechterspin. Foto Koos Dijksterhuis
Bonte trechterspin. Foto Koos Dijksterhuis

Bij ons nieuwe huis stond een garage. Hij was scheef weggezakt en de onderste helft van de houten wanden was doorgerot. Er lagen roestige gereedschappen, doorweekte plakboeken en gebroken bloempotten. We besloten hem te slopen en deden zulks eigenhandig, geholpen door twee vrienden. Eerst gingen de binnengedrongen bramen- en klimoptakken eraan. Tussen de coulissen van oude spinnenwebben kwamen we bosmuizennesten, martersporen en door eekhoorns achtergelaten notendoppen tegen.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Dansende motjes

Dansende motjes

Gevlekte langsprietmot. Foto Koos Dijksterhuis
Gevlekte langsprietmot. Foto Koos Dijksterhuis

Op het keukenraam landt een langsprietmot. Langspriet motten zijn kleine vlindertjes met lange sprieten. Ik kan het bericht niet meer vinden, maar een lezer stuurde me de vraag of zo’n vlindertje geen last heeft van die lange sprieten.

Dat is lastig te zeggen, maar het is aannemelijk dat die antennes soms in de weg zitten. Dat geldt voor veel lange uitsteeksels. Neem nou een hertengewei; daarmee zul je door struikgewas heen moeten! En als het afvalt, zul je zien dat beide zijden niet tegelijk afvallen, maar eerst de ene kant en een paar dagen later de andere. Die paar dagen is je kop niet recht te houden.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Goudwesp

Goudwesp

Goudwesp. Foto Koos Dijksterhuis
Goudwesp. Foto Koos Dijksterhuis

Op zonnige plekken zoemen grijze zandbijen, rosse metselbijen, groefbijen, vosjes en uiteraard de alomtegenwoordige honingbijen broe-, eh vooral zusterlijk in elkaars buurt in onze nieuwe tuin. Onze nieuwe tuin is oud, veel ouder dan onze oude tuin. En hoewel er ooit met vergif en kunstmest werd getuinierd, komen we aardig wat insecten en spinnen tegen. De bijen zoemen rond bloemen voor een slokje nectar en een hapje stuifmeel, en langs muren op zoek naar nestholtes.

Ook muurwespen schuimen muren af naar holtes. En waar die holenbroeders zoeken, staan weldra hun belagers paraat: sluipwespen en goudwespen. Die zijn er niet zozeer op uit om zich holen toe te eigenen, maar wel de bewoners. Ze leggen hun eitje bij het ei of de larve van de hoofdbewoner. Hun larve eet het ei of de larve van de hoofdbewoner op, en diens stuifmeelvoorraad.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Oranjetipjes!

Oranjetipjes!

Oranjetipje. Foto Koos Dijksterhuis
Oranjetipje. Foto Koos Dijksterhuis

Afgelopen vrijdag kreeg ik een mailtje van Bas van der Werff met de mededeling dat hij een oranjetipje had gezien. Ik antwoordde dat hij bofte en dat ik er dit jaar nog niet een had gezien. ’s Middags wandelde ik met een oude vriend een ronde door het gebied van de Drentse-A. En ja hoor: oranjetipje. En nog een, en nog een, en nog een… we zagen er wel vijftien.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Duizenden vuurwantsen

Duizenden vuurwantsen

Vuurwantsen Foto Koos Dijksterhuis
Vuurwantsen. Foto Koos Dijksterhuis

Op zonnige plekken wemelt het van de vuurwantsen. Ik zie ze in mijn oude, mijn nieuwe en in andermans tuin. Ook op straat kom ik ze tegen. Overal zijn vuurwantsen. Ik geloof dat ik in 2008 voor het eerst vuurwantsen zag, in Toscane. In Nederland waren ze toen zeldzaam, want een strenge winter overleefden ze niet. Vuurwantsen waren zuiderlingen, maar rukten zoals meer zuidelijke wantsen op naar noordelijker streken. Ze staken het Kanaal over naar Engeland en komen inmiddels ook in Zweden voor.

Ik ken geen soorten die zich zo succesvol vestigeden als de vuurwants. Noordwaarts verhuizen is één ding, van nul naar honderdduizenden is toch wel een stap. En zag ik de eerste van dit jaar al in maart, de laatste van vorig jaar zag ik in november. Voor een zuidelijke soort die tot voor kort doodvroor vind ik november tot maart een korte winterstop.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Natuur kan troostrijk zijn

Natuur kan troostrijk zijn

Henk van Halm in IJmuiden Foto Koos Dijksterhuis
Henk van Halm in IJmuiden. Foto Koos Dijksterhuis

Een lezer vroeg mij of ik meer natuurdagboeken kende. Hij overwoog een natuurblog op internet te beginnen. Er bestaan zeker meer natuurdagboeken. Meer dan ooit zelfs, dankzij internet. Op papier zijn er ook genoeg: menig dagblad, nieuwsblad, wijkkrant en sufferdje heeft een natuurrubriek. En op internet zijn de natuurdagboeken niet te tellen, al heten ze vaak anders. Per mail krijg ik ook diverse (on)regelmatig verschijnende natuurverhaaltjes.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Tik tik tik

Tik tik tik

Scholekster Foto Koos Dijksterhuis
Scholekster. Foto Koos Dijksterhuis

Het is lente en dus krijg ik lezerspost over vogels die tegen het raam tikken. Kennelijk wordt mijn Natuurdagboek niet zo intensief gelezen dat men nog van vorig jaar weet waarom vogels dat doen. Men vindt dat getik lollig, maar voor de vogels is het een ernstige zaak.

Ze bedelen niet om een kruimeltje brood, tik tik tik. Een koolmees peutert soms de spinnen onder de kozijnen vandaan, maar ook bij een koolmees zal het meestal om een spiegelgevecht gaan.

Een spiegelstrijd wordt gevoerd tegen het spiegelbeeld, dat iedere aanval even fanatiek afslaat. De tegenstander geeft zich niet gewonnen en gaat pas akkoord met een wapenstilstand als de aanvaller die initieert. Een roodborstje staakt de strijd pas als de rivaal verjaagd is. Dat betekent knokken tot ie niet meer kan. Dat vechten kost bovendien veel tijd die niet besteed kan worden aan voedsel zoeken, partners versieren, nestelen, katten ontwijken. Kortom: een spiegelgevecht is nadelig voor de vechtersbaas.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Tuinsafari

Tuinsafari

Tuin van Koos. Foto Koos Dijksterhuis
Tuin van Koos. Foto Koos Dijksterhuis

Het is opmerkelijk hoeveel soorten planten en dieren ik in mijn kleine stadstuin heb aangetroffen. Ik heb weleens overwogen daar een boek over te maken. Maar ik houd geen lijstjes bij en ik ben niet bezig met soorten tellen. De laatste tijd hoor ik nogal eens dat natuur-angehauchte lieden dat wél doen en na een half jaar zevenhonderd, na een jaar duizend en na twee jaar twaalfhonderd soorten hebben.

Nu we twee derde van ons land voor de meeste soorten onleefbaar hebben gemaakt met mest en vergif, terwijl we de rest bedelven onder asfalt en distributiecentra, zijn tuinen belangrijker dan ooit als leefgebied van wilde planten en dieren. Maar dat de weinige door intratuinen, wegen en andere narigheid geïsoleerde natuurtuintjes zoveel soorten herbergen, verrast mij zeer.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Wilgenstuifmeel voor bijen

Wilgenstuifmeel voor bijen

Wilgenkatjes Foto Koos Dijksterhuis
Wilgenkatjes. Foto Koos Dijksterhuis

De wilgenkatjes met hun zilveren vachtjes zijn clusters van kleine bloemen die intussen uitgebot zijn tot uitbundig gele of ingetogen geelgroene katjes. De eerste bestaan uit meeldraden, de andere uit stampertjes. De eerste groeien aan mannelijke, de tweede aan vrouwelijke wilgen. Tweehuizig, noemen gevorderde floristen dat. De mens is sinds de introductie van Eva ook een tweehuizige soort, al delen beide mensengeslachten vaak één huis, zeker als er nageslacht komt. Tweehuizig is echter een term die alleen voor planten gebruikt wordt.

De tweehuizige wilgen delen geen huis. Ze groeien soms naast elkaar, soms op grotere afstand maar hoe dan ook is er hulp nodig bij de bestuiving. Daarvoor zorgen bijen en andere insecten. De mannelijke katjes zitten vol stuifmeel, dat bijenvrouwen verzamelen om naar hun holletjes te brengen. Die holletjes vinden of graven ze, en richten ze in met cellen waarin ze eitjes leggen met een voorraad stuifmeel als proviand voor de larven die uit de eitjes komen.

Lees Meer Lees Meer

DELEN