Koos Dijksterhuis

Op het landgoed Coendersborch in het Westerkwartier van Groningen hebben kramsvogels gebroed. Kramsvogels zijn forsgebouwde lijsterachtigen die soms met enkele paren, hooguit enkele tientallen in Nederland broeden, altijd alleen maar in het zuidoosten des lands. In Groningen is zo’n broedgeval  heel bijzonder. Er broeden meer bijzondere vogels op Coendersborch, wielewalen bijvoorbeeld. Maar wielewalen zijn er alleen ‘s zomer s, terwijl kramsvogels in de winter ons land bezoeken. Ze ruimen graag de rottende fruitresten in boomgaarden op. …

Lees Meer Lees Meer

Een stokoude oudtante toonde haar herbarium. Daarin had ze planten tachtig jaar geleden opgebaard. Sommige kruimelden van hun pagina. Sneeuw uit andere tijden. Nu zijn plaatjes digitaal. Met het natuurdagboek lever ik ze in per e-mail (iemeel). Toch blijf ik die nieuwe media wantrouwen. …

Lees Meer Lees Meer

We sliepen in een ouderwets huis met onverwarmde slaapkamers en enkel glas in de ramen. Het vroor een graad of acht en toen ik me ’s morgens omdraaide, knisperde het ijslaagje op mijn deken. Rijp. De ramen stonden vol ijsbloemen. Die had ik lang niet gezien! Het deed me denken aan de tijd dat je warmwaterzak ’s morgens als een klomp ijs op de vloer lag. Mijn kinderen kenden het verschijnsel niet. Die dachten bij ijsbloemen aan sneeuwklokjes. …

Lees Meer Lees Meer

Vorige week meldde ik een ruigpootbuizerd op Schiermonnikoog. Sommige lezers vroegen zich af of ze ook een ruigpootbuizerd hadden gezien. Dat kan, want er zijn er meer dan andere winters. Ze komen uit Lapland en steken onderweg in Zuid-Zweden de zee over. Op 13 oktober werden daar 165 ruigpootbuizerds geteld. Een jaar eerder passeerden er in de hele herfst 185. Het Zweedse herfstrecord uit 1978 van 1619 ruigpootbuizerds is afgelopen herfst verbroken: 1879. Ze zeilden meer dan anders Nederland binnen, en worden vaker dan anders gezien. Ben Koks stuurde de foto van een ruigpoot in een akkerrand. …

Lees Meer Lees Meer

Omroep Flevoland wil vanwege het chique maar spotgoedkope boek Jong & Wild over de Flevolandse natuur een interview voor tv, radio en internet en dat allemaal in één klap. Ik ben gevleid en stel de Stille Kern van het Horsterwold voor.

Boswachters van Staatsbosbeheer zeiden me telkens dat het Horsterwold het grootste loofbos is van West-Europa. Toen ik preciezere informatie vroeg, bleef men die schuldig. Wat is bijvoorbeeld West-Europa? Hoort Noorwegen daarbij? Spanje? Zwitserland? Maar goed, het grootste loofbos van Nederland is ook al een hele eer. Zolang de Veluwse naaldbossen zich niet verloven, staat het Horsterwold op 1. …

Lees Meer Lees Meer

De wind raast ijzig uit het noorden. We lopen met het bos in de rug en de winterzon in het gezicht, maar die wind jaagt dwars door onze kleren. In het bos wandelen is er niet bij, of je moet de verbodsborden van het Ministerie van Justitie negeren. Het bos omsluit de gevangenis in Veenhuizen, ten westen van Assen. Een goede plek voor kruisbekken wier gele en rode buiken in de boomtoppen door de lage zon in vuur en vlam gezet worden. Maar we horen en zien alleen twee vinken en wat koolmezen en staartmezen. De laatste verschijnen plotseling en schieten overal boven ons door de kale takken van een kruin. Wee het insectje dat zich in de schors niet heel goed heeft verstopt. …

Lees Meer Lees Meer

Op heiden en zandverstuivingen en in de duinen staat soms een eenzame grillige grove den. Een mooi gezicht. Grove dennen maken geen probleem van voedselarme zandgrond. Ze zijn in vervlogen tijden gekapt en uitgeroeid, en vervolgens weer aangeplant om de woeste gronden van iets bruikbaars te voorzien, grenenhout, en om de stuifzanden vast te leggen. De aanplant begon in de zestiende eeuw, voor hout om schepen van te maken. De V.O.C.-mentaliteit joeg complete wouden naar de zeebodem. Grove dennen waren met hun tientallen meters hoge stam handig als masten. Van dennenhars werd terpentijn gemaakt en teer voor op de scheepsromp. …

Lees Meer Lees Meer

Tegenover hotel Van der Werff op Schiermonnikoog verzamelen zich ‘s namiddags tientallen kauwtjes in de boom. In de kruin met honderden takken is plaats genoeg voor iedereen. Toch is het een gekrakeel van jewelste voor alle kauwtjes zitten. Er wordt geklieuwd bij het leven. Elk kreetje klinkt eender, maar de kauwtjes zullen er vast van alles in horen dat mensen ontgaat. Tjonge, wat gebeurt er veel! …

Lees Meer Lees Meer

De meeste mensen hebben wel eens van barnsteen gehoord en weten dat het fossiel hars is. Hars is bomenbloed, we kennen het vooral als het kleverige goedje uit naaldbomen. Waarschijnlijk was barnsteenhars vloeibaarder en kwam het uit cipresachtige bomen. Het stamt uit vervlogen tijden, toen Scandinavië een subtropische klimaat had en op de plek van het huidige Zweden een enorm barnsteenbos stond. Dat was in het Tertiair, de periode tot 65 miljoen jaar geleden. …

Lees Meer Lees Meer

De Waddenzee staat tegen de dijk van Schiermonnikoog en knabbelt aan de oude steiger. Na twee dagen dooi ligt de steiger nog aardig vol ijsschotsen. De jachthaven is ontmanteld voor de winter. Het slibdepot is nog bevroren. We zakken er niet in weg. We hopen er fraters te zien zwermen, of sneeuwgorzen, of strandleeuweriken. Maar die zien we niet. …

Lees Meer Lees Meer