Naar schatting zijn afgelopen weken in Noord-Duitsland tienduizend kraanvogels dood gegaan aan vogelgriep. Na massaslachtingen onder eenden, ganzen, zwanen, grote sterns, kokmeeuwen, Jan van genten, grote jagers en andere wilde vogels zijn nu de zo populaire kraanvogels aan de beurt. En ze deden het juist zo goed, als een van de weinige soorten van het cultuurland. …
In de herfst komen de kramsvogels en koperwieken. Van boven klinken ineens de schelle piepjes van koperwieken, vooral ’s avonds en ‘s nachts, als ze mondeling contact houden, omdat ze elkaar in het donker slecht zien.
Overdag zitten hier en daar de bomen vol met deze fraaie lijsterachtige. Bij ons in de tuin valt een grote hulstboom in de prijzen: de rode bessen zijn ook in trek bij merels en spreeuwen, maar als het overal in die boom scharrelt en beweegt, dan zijn de koperwieken aan de maaltijd.
De bessen van meidoorns, kardinaalsmuts, vlier en vooral lijsterbes worden eveneens hoog gewaardeerd door de kopersectie van de lijsterfamilie. Ook door andere lijsterachtigen trouwens: merels bijvoorbeeld. …
November staat voor de deur maar er bloeien nog vele soorten planten alsof het zomer is. Vele daarvan, zoals Oost-Indische kers, cichorei en knoopkruid, bloeien door tot nachtvorst daar een abrupt einde aan maakt. Andere, zoals paardenbloem en dagkoekoeksbloem, doen aan een najaarsbloeigolfje, een tweede ronde. Die stelt veel minder voor dan de hoofdbloei in de lente, maar toch.
Er zijn ook echte winterbloeiers, zoals bezemkruiskruid. Harig knopkruid begint in de herfst en bloeit tot diep in de winter. Verder zie ik madeliefjes, witte en bonte dovenetels, scherpe boterbloemen en klein kruiskruid iedere winter de vrieskou trotseren.
Er was al vroeg in de herfst of zelfs nazomer lichte nachtvorst, maar niet streng genoeg om de bloeiers uit het veld te slaan. Ook biggenkruid en leeuwentand houden vol, net als sommige havikskruiden. Zelfs de Oost-Indische kers bloeide en bloeit onbekommerd door. Ik zie ook nog kaasjeskruid bloeien en andere tuinbloemen. …
Langs de kust stonden afgelopen weekend overal waterdicht aangeklede lieden door verrekijkers over zee te turen. Zij hoopten op zeldzame zeevogels, want die kun je tijdens de trektijd in oktober verwachten bij noordwesterstorm. En de waarnemingen stroomden binnen.
Ik was alleen thuis met de hond die niet houdt van overzee staren. Dus wij trotseerden regen en wind in ons zeevogelarme binnenland.
Ik vierde mijn tweede verjaardag op Schiermonnikoog en bezoek sindsdien het eiland regelmatig. In de loop der jaren heb ik allerlei zeevogels gezien, maar ook een boel niet. Noordse stormvogels bijvoorbeeld. Die soort werd tot eind jaren negentig langs de kust in behoorlijke aantallen, soms zelfs met duizenden op een dag, gezien. Maar niet door mij, althans niet in Nederland. Wel vind ik ze soms dood op het strand, maar dat telt niet. Vogelaars noemen zoiets een schaamsoort. …
Bij de vorige verkiezingen stemde Nederland natuur en milieu weg. Kennelijk denken Nederlanders zonder leefomgeving te kunnen leven. Dat is een vergissing die onze nakomelingen zal opbreken.
Maar zelfs als het niemand opbreekt, waarom zou je dan de natuur wegstemmen? Waar wordt een mens blijer van: van een zingende leeuwerik of van een snelweg, van een bosanemoon of van een loods met tienduizend varkens? De natuur maakt ons mensen blij en gezond, we willen allemaal in de natuur wandelen, hardlopen, fietsen, de hond uitlaten. …
In de herfst vergeelt en vergrauwt de boel, en vallen mossen meer op, zeker als het soms felle zonlicht door de ontbladerde boomkruinen tot de grond doordringt. Soms zijn gevallen stammen en takken, boomstronken en de voeten van levende bomen verpakt in een laag mos.
Er zijn in Nederland meer dan zeshonderd soorten mos. Eén van de mossenfamilies omvat de zogenoemde slaapmossen. Het klauwtjesmos op de foto is een slaapmos. Hoewel de toevoeging ‘klauwtjes’ niet erg zacht klinkt, is het een zachte soort die vroeger gedroogd als matrasvulling gebruikt werd. Maar daarom heten ze geen slaapmossen. Slaapmos verwijst naar onder meer de groeiwijze van deze familie: in plaats van omhoog groeien ze naar opzij. Daarbij vormen ze hele matten. Dat zijn zachte matten waarop het soms verleidelijk is te gaan zitten. Maar dan krijg je een nat zitvlak. …
Afgelopen jaar zag ik vier keer een slechtvalk. In november in de Zak van Zuid-Beveland, in januari in Arkemheen bij Nijkerk, in februari in Lappenvoort bij Paterswolde en in september op Schiermonnikoog. Vier slechtvalken! Ik besefte ineens dat ik ze had gemist. De laatste jaren zag ik ze nauwelijks.
Dat was wel eens anders. Als ik tien jaar geleden op een winterdag in het Lauwersmeer de paaltjes afspeurde, zag ik er algauw vier. Maar ook dat was wel eens anders.
Een halve eeuw eerder waren slechtvalken vrijwel uitgeroeid. Ze leden onder de insecticiden die ze met hun prooivogels binnen kregen. Na het verbod op DDT namen ze weer toe, mits ze niet werden doodgeschoten, vergiftigd of gevangen voor de valkenjacht en roofvogelshows. …
Bij een aanpassing van de Opiumwet in 2019 werd een lijst paddenstoelen verboden. Het betreft tientallen soorten kaalkopjes met het tripmiddel psilocybe en twee amanieten met de bestanddelen muscimol en iboteenzuur: vliegenzwam en panteramaniet.
Het bezit, telen, vervaardigen, bereiden, bewerken, verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken en vervoeren van deze paddenstoelen is verboden.
Dat is nou ook wat, want één van beide amanieten tiert welig in onze tuin: de vliegenzwam. Het bekende kinderliedje over kabouter Spillebeen die zat te wippen op een grote paddenstoel, rood met witte stippen, gaat dus over verboden drugs. Wat we ons nageslacht al niet opdringen! …
Ineens hebben de trekvogels onze tuin ontdekt: merels, spreeuwen, koperwieken, vinken, kool- en vooral pimpelmezen storten zich op de bomen, de bessen en de laatste bloemen. (Al eten ze liever de vliegjes op die bloemen dan de bloemen zelf.)
De pimpelmezen vallen op. Die trekken elk jaar in oktober door, vanuit Rusland en Scandinavië, maar nu zijn het er wel heel veel. Afgelopen weekend werden er groepen van honderden pimpelmezen gezien. In de ochtend strijken ze vaak neer, na een nacht vliegen.
Naar schatting streken er alleen al na de nacht van vrijdag tot zaterdag honderdduizend pimpelmezen neer in Nederland, vooral aan de kust. Van alle mezen passeren de pimpelmezen Nederland het meest. …