Eindelijk heb ik Spreeuwenwerk gezien, een film van Jan Musch en Tijs Tinbergen over het onderzoek naar spreeuwen dat broer Joost Tinbergen deed op Schiermonnikoog. De film is van 1983 maar afgezien van een fossiele commodore-computer en het geheel ontbreken van mobiele telefoons doet hij helemaal niet gedateerd aan. Helemaal niet? Toch wel. De film begint nog niet of op de achtergrond roepen een koekoek en een grutto. Er is gefilmd bij de Herdershut, aan de rand van de polder waar begin jaren ’80 grutto’s nog algemeen waren. Soms klinkt er ook een kievit, regelmatig roepen scholeksters hun (bon)’te piet’, maar vooral grutto’s roepen de hele film door op de achtergrond. Het prachtige gewiet en ‘o grut, o grut’ vulde de lentelucht en in Spreeuwenwerk is het als achtergrondgeluid bewaard gebleven.

De film gaat natuurlijk over spreeuwen en hun onderzoeker die er meeslepend over vertelt en de kijker stap voor stap meevoert de wetenschap in. De hamvraag is of spreeuwen hun inspanningen om hun kuikens groot te brengen wel zo efficiënt mogelijk verdelen over de diverse prooien die ze aanslepen. Want rupsen zijn het lekkerst, maar emelten kosten minder tijd. Jazeker, dat doen ze, maar hoe komen de onderzoekers daarachter? Fascinerend is het en u kunt Spreeuwenwerk zelf zien op holland.doc.

En passant laten de filmers een effect zien van de tegenwoordig overal uitgezette grote grazers. Op de kwelder van Schiermonnikoog sjokken ’s zomers koeien rond. Een broedende eidereend probeert een nieuwsgierige kudde pinken van haar nest te lokken. Het nest wordt niettemin vertrapt, en de eend zelf raakt omsingeld door nieuwsgierige aagjes die haar nog net niet dood trappen. De gewonde eend struikelt weg.

(Natuurdagboek Trouw maandag 21 juli 2014)