De herfst is lekker bezig met regen en wind, maar de eerste vogelstelletjes bereiden zich al voor op het volgende broedseizoen. Nijlganzen stappen twee aan twee rond, zeearenden inspecteren hun nest, bosuilen en zwarte spechten hun holen. Eén van de eerste vogels die op vrijersvoeten gaan zijn duiven, en wel vooral Turkse tortels.

Turkse tortels zijn een andere soort dan tortelduiven. Tortelduiven zijn vogels van het boerenland en dus bijna uit Nederland verdwenen. Turkse tortels zijn een soort van bossen, parken en tuinen. Ze arriveerden in 1949 in ons land vanuit het zuidoosten, en breidden zich uit tot één van onze talrijkste vogels. Inmiddels zitten ze weer in de min; het zou kunnen dat ze niet tegen houtduiven en stadsduiven kunnen concurreren om voedsel en leefgebied.

Maar vooralsnog zijn er nog Turkse tortels en de vogel op de foto zat op 3 december te koeren alsof het lente was. Nu was het ook voor december ongekend lengteachtig weer – ik blijf me verbazen over het tempo waarin het klimaat verandert. De tortel wilde vast een vrouwtje, maar hij vloog na een paar minuten in zijn eentje weg.

Veel vogelaars kijken neer op duiven. Veel andere mensen ook, vooral op stadsduiven die vliegende ratten worden genoemd. Daarmee doen ze zowel duiven als ratten tekort. Akkerbouwers hadden van oudsher een hekel aan duiven die in recordtijd een bres sloegen in gezaaid graan. Duiven hoeven namelijk niet om de paar happen te pauzeren maar stoppen hun hele krop vol met een voorraad om later op hun gemak te verteren.

Als kind heb ik twee verweesde Turkse tortelduifjes opgevoed en een gewonde houtduif opgevangen. Thuis hielden wij duiven voor de lol. Ze vlogen me tegemoet als ik uit school kwam en zaten op mijn hoofd, schouders, knie en teen. Ik heb nog altijd een zwak voor duiven. Ze koeren zo mooi dromerig, als voorbode van de lente. Een houtduif koert iets luider dan een Turkse tortel, en in langere strofen. Een houtduif koert een vijftonig, een Turkse tortel een drietonig lied.

(Natuurdagboek Trouw, woensdag 11 december ’24)