Laatst schreef ik op deze plek over afval dat ik in de natuur vind en meeneem. Ik maakte gewag van een cement-bak, zo’n grote zwarte emmer. Die dreef al een tijd in een sloot. Toen hij naar de overkant was gedreven, ben ik via het dammetje naar die overkant gelopen en viste hem eruit. Er zaten scheuren en gaten in, vier bloedzuigers en drie poelslakken. De diertjes heb ik allemaal in de sloot gezet.

Ik twijfelde wel, want kennelijk zorgde de plastic bak voor een soort van huisvesting voor waterdieren. Nu zijn bloedzuigers niet de aaibaarste dieren, maar dat maakt me niet uit. Het is wonderbaarlijk hoe snel ze zich kunnen veranderen van kort en dik naar lang en dun. Barbapappa is er niets bij.

Ook Poelslakken zijn rare snuiters. Ze hebben fraaie slakkenhuizen van een centimeter of drie, vier. Ze leven onder water maar hebben geen kieuwen en komen soms aan de oppervlakte om te ademen. Daarbij kruipen ze soms over de waterspiegel, maar dan via de onderkant ervan (foto), alsof er een glasplaat op ligt. Heel apart.

De slakkenhuizen van poelslakken zijn rechtsdraaiend – de opening zit altijd rechtsonder. Door een genetische afwijking wordt er heel zelden een linksdraaiende poelslak geboren. Die kan niet paren want een links- en een rechtsdraaiende slak op elkaar, dat past niet. De linksgewonden slak zal dus geen nageslacht krijgen en de genetische afwijking wordt niet aan het nageslacht doorgegeven.

Tenzij twee van die superzeldzame linksdraaiers elkaar tegenkomen en ook nog aantrekkelijk vinden. Daarvan is één voorbeeld bekend. Ergens in Zuid-Duitsland is een poel met een geïsoleerde populatie poelslakken die allemaal linksdraaiend zijn. Ze krijgen linksdraaiende kinderen en als er bij hoge uitzondering eens een rechtsdraaiende wordt geboren, dan blijft die gespeend van nageslacht. Tenzij…

En zulke bijzondere beestjes vind je als je een emmer uit de sloot vist. Ik legde hem op z’n kop bij een paal en heb hem na een paar weken op de fiets opgehaald. Er bleek een rups in te zitten, dood en verdroogd. De soort van huisvesting kan een dodencel worden.

(Natuurdagboek Trouw, donderdag 22 mei ’25)