Visdiefjes zonder visje

Visdiefjes zonder visje

Visdiefkuiken. Foto Koos Dijksterhuis
Visdiefkuiken. Foto Koos Dijksterhuis

We varen op de ruim honderd jaar oude koftjalk Schuttevaer uit Enkhuizen naar vogeleiland De Kreupel. De zon schijnt, het is heerlijk, de vijftig deelnemers aan de excursie van natuurexcursiebureau Fogol bruinen hun gezicht. Maar schipper Onno zet ons aan het hijsen der zeilen. Ze vangen vandaag zo weinig wind dat de motor moet helpen.

In 2003 liet Staatsbosbeheer de Kreupel aanleggen met zand uit een vaargeul. Twee zandplaten en ondiep water tussen een lage rechthoek van bazaltblokken. Een atol van zeventig hectare bij Andijk. Het eiland is geliefd bij visdiefjes, kokmeeuwen en aalscholvers. De vogels kleuren de Kreupel wit met zwart. Ze zullen broeden, veilig voor katten, honden, vossen en marters. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Op stap met de vogelaar

Op stap met de vogelaar

Rob Bijlsma weegt koolmeesjes. Foto Koos Dijksterhuis
Rob Bijlsma weegt koolmeesjes. Foto Koos Dijksterhuis

Laatst was ik bij Rob Bijlsma, ’s lands meest ervaren vogelaar. In de zomer struint hij tien uur per dag door de bossen rond zijn schilderachtige huis. Het ligt verweg van de bebouwde kommen, de tom-tom kent het naburige bosweggetje niet. Het is opletten geblazen om het paadje naar zijn huis niet te missen.

Het huisje is sinds enige tijd omheind door hekken, met veeroosters in de doorgangen. Ook in het Drents-Friese Wold zijn runderen losgelaten. Het waren eerst Hooglanders, maar nu Hooglanders uit de mode raken, worden die vervangen door hipper vee. Langs de omheining is alle begroeiing verwijderd, omdat de paaltjes per auto werden aangevoerd. Zo ontstond er vanzelf een soort brandgang. Het schrikdraad mag ook niet met takken in aanraking komen. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Paars zenegroen

Paars zenegroen

Kruipend zenegroen. Foto Koos Dijksterhuis
Kruipend zenegroen. Foto Koos Dijksterhuis

Weer zou ik bijna schrijven dat het één van mijn lievelingsplanten is. In mijn lievelingsplantentop-10 verdringen zich ik weet niet hoeveel soorten. Ik geef ze gedeelde eerste, tweede en verdere plaatsen. Ik kan niet kiezen, dat is het probleem.

Kruipend zenegroen kruipt omhoog in de ranglijst. Ooit binnengekomen met stip, ik was 16. In de vijfde van de middelbare school mocht ik als werkweekbestemming kiezen tussen Londen, Parijs en Valkenburg. Ik kon niet kiezen en dus werd het Valkenburg. In de bosrand van een voor Nederlandse begrippen oud loofbos zag ik kruipend zenegroen. Ik meen er zelfs piramidezenegroen gezien te hebben, maar daar moet de vergetelheid me parten spelen, of de onthoudelheid, want dat kan haast niet. Priamidezenegroen is compacter gebouwd en veel zeldzamer. Het komt alleen voor in de Kennemerduinen. Kruipend zenegroen kruipt op veel meer plaatsen rond, vooral op vochtige grond langs de bosrand van eiken en beuken. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Zorgzame spin

Zorgzame spin

Grote wolfspin bij kraamweb Pisaura mirabilis. Foto Koos Dijksterhuis
Grote wolfspin bij kraamweb Pisaura mirabilis. Foto Koos Dijksterhuis

U kent ze wel, die geelbruine spinsels in spleten in de buitenmuur. Of binnen, in een hoek, in het gordijn, onder een stoel. Op een dag krioelen er tientallen speldenknopjes uit, spinnetjes. De meeste worden opgegeten, door hun eigen moeder zelfs. Die weet waarschijnlijk niet dat het haar kinderen zijn, ze heeft niet naar het nest omgekeken, ze doet maar wat. Dan ziet ze kleine krabbelaars kruipen: prooi!
Maar sommige spinnen zijn hartverwarmend zorgzaam voor hun nageslacht: de kraamwebspinnen. We hebben er verschillende in Nederland, ze horen tot de grootste spinnen die we hebben. Vooral de twee soorten oeverspinnen zijn groot. Zo groot dat ze kleine visjes kunnen vangen en leegzuigen. De grote wolfspin is nummer drie. Die leeft ook in vochtig terrein, maar niet in of op het water. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Hartvormige herderstas

Hartvormige herderstas

Herderstasje. Foto Koos Dijksterhuis
Herderstasje. Foto Koos Dijksterhuis

De bloemetjes zijn wit, de zaaddozen groen, later geel. Naar deze zaaddozen is de plant genoemd: herderstasje. Herderstasjes horen bij de algemeenste planten van Nederland. Ze bloeien laat dit jaar, meestal beginnen ze in maart al, nu zag ik de eerste pas eind april.

Herderstasje groeit op droge grond, als die grond niet te lang met rust gelaten wordt. Daarom is het onterecht dat de plant als onkruid wordt beschouwd. In een tuin waar niet fanatiek wordt geschoffeld zal de soort vanzelf verdwijnen. De concurrentie met andere planten wordt hem dan fataal. Op kale, omgewoelde grond doet herderstasje het juist prima. Ook tussen de straatstenen en stoeptegels staat deze taaie rakker onbekommerd te bloeien. Dat heeft hem de naam onkruid gegeven. Een zo gemakkelijke plant die het zelfs in een tegeltuin waagt op te bloeien kan niet deugen. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Korfmossels

Korfmossels

Korfmossels. Foto Koos Dijksterhuis
Korfmossels. Foto Koos Dijksterhuis

Als kind verzamelde ik schelpen. Ik kende de meeste Nederlandse soorten wel. Toen ik een jaar of twintig geleden eens zwom in het Veluwemeer, vond ik kleine schelpen die ik niet kende. Zeeschelpen hadden mijn voorkeur, en dit waren zoetwaterschelpen, maar het waren zoetwaterschelpen met de stevigheid van zeeschelpen. Thuis begon ik te zoeken en te bladeren en zo ontdekte ik dat het korfmossels waren. Geen korfslakken dus, dat zijn piepkleine slakjes met huisjes in de vorm van bijenkorfjes, wier aanwezigheid destijds de aanleg van de A73 wist te vertragen. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Mammoeten van Yosemite

Mammoeten van Yosemite

Mammoetvoetboom (1861) Foto Koos Dijksterhuis
Mammoetvoetboom (1861) Foto Koos Dijksterhuis

Begin jaren ’60 van de negentiende eeuw, ruim 150 jaar geleden, trok de Amerikaanse natuurfotograaf Carleton Watkins met een muilezel de bergen in. Hij leende een ongebruikte wagon van de spoorwegen en richtte er een donkere kamer in. Daar drukte hij zijn mammoetfoto’s af die hij in de Yosemite-vallei maakte. In 1864 speelden die foto’s een grote rol bij het promoveren van die vallei tot natuurreservaat. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Slakken

Slakken

Heesterslak. Foto Koos Dijksterhuis
Heesterslak. Foto Koos Dijksterhuis

Mijn vader had als tuinierder weinig op met slakken. Op late avonden schimde hij door de tuin met een zaklamp. Een wonder dat de buren nooit de politie belden Wat mijn vader met de bestreden slakken deed, weet ik niet, maar ik denk niet dat ze het overleefden. Hij bestreed ze met de hand, er kwam geen gif aan te pas.

Mijn moeder sloeg ’s zomers soms een biervoorraad in van één flesje, voor als er dorstig nageslacht op bezoek kwam. Als ondergetekende er dan was, bleek er nog een half verschaald pilsje te staan, want met de andere helft waren slakken gelokt. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Grote muur groeit niet op muren

Grote muur groeit niet op muren

Grote muur. Foto Koos Dijksterhuis
Grote muur. Foto Koos Dijksterhuis

Akkerhoornbloem en grote muur: beide groeien op dunne stengeltjes met smalle blaadjes, beide kunnen wegbermen en bosranden wit sluieren. Hun vijf witte kroonblaadjes zijn tot op de helft ingesneden.

Dat de bloemen op de foto grote muren zijn, is te zien aan hun drie stempels. Dat zijn de witte knopjes in het midden van de gele helmdraden. Hoornbloemen hebben maar liefst vijf stempels. Een ander verschil is niet te zien op de foto, maar wel voelbaar in het bos. Grote muur heeft ruwe, hoekige stengels en blaadjes, akkerhoornbloemblaadjes hebben een zacht vachtje. Hoornbloembladeren zijn ook minder puntig dan muurbladeren. En meestal zijn hun bloembaadjes korter en ronder dan die van grote muur. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Loveboat naar vogeleiland

Loveboat naar vogeleiland

Zwartkopmeeuwen. Foto Pim Wolf
Zwartkopmeeuwen. Foto Pim Wolf

Natuurjournalist Rob Buiter werd gevraagd of hij iemand kende die een korte lezing kon geven tijdens een vogelkijk-zeilboottochtje voor vrijgezellen. Rob is getrouwd en stuurde de vraag door naar mij. Vrijgezeller dan ik vind je ze niet!

Debby Doodeman organiseert vaker vogelreisjes in een zeilschip op het IJsselmeer. Ze dacht dat er wel natuurliefhebbers zouden zijn, die een even groene vriend of vriendin zoeken. …

Lees Meer Lees Meer

DELEN