Hartvormige herderstas

De bloemetjes zijn wit, de zaaddozen groen, later geel. Naar deze zaaddozen is de plant genoemd: herderstasje. Herderstasjes horen bij de algemeenste planten van Nederland. Ze bloeien laat dit jaar, meestal beginnen ze in maart al, nu zag ik de eerste pas eind april.
Herderstasje groeit op droge grond, als die grond niet te lang met rust gelaten wordt. Daarom is het onterecht dat de plant als onkruid wordt beschouwd. In een tuin waar niet fanatiek wordt geschoffeld zal de soort vanzelf verdwijnen. De concurrentie met andere planten wordt hem dan fataal. Op kale, omgewoelde grond doet herderstasje het juist prima. Ook tussen de straatstenen en stoeptegels staat deze taaie rakker onbekommerd te bloeien. Dat heeft hem de naam onkruid gegeven. Een zo gemakkelijke plant die het zelfs in een tegeltuin waagt op te bloeien kan niet deugen.
Herderstasje is één van de planten die ik al heel lang ken en herken. Vroeger wandelde ik wel eens met mijn vader door het bos of de duinen. Dan wees hij planten aan, voorzover hij ze kende. Vervolgens overhoorde hij me. Ik zat dan in de zenuwen of ik vlasbekje en hengel wel uitelkaar kon houden. Ik moet daar nog altijd het boek op naslaan. Maar slaomonszegel, bosanemoon, speenkruid en klein hoefblad zitten erin geramd. En herderstasje dus. Gemakkelijk te herkennen aan die hartvormige zaaddoosjes. Hartentasjes zou een betere naam zijn dan herderstasjes, tenzij herders hartvormige tassen dragen, maar daarvan is mij niets bekend.
Herderstasje wordt weleens gebruikt om wondjes mee te ontsmetten. Ik denk niet dat het goed werkt, zeker niet als het op het trottoir staat, met passerende honden en katten. Jonge rozetblaadjes zijn eetbaar, wel eerst wassen!
(Natuurdagboek Trouw 15 mei 2014)