Ilja Sanders uit Bakhuizen telt ieder jaar in Zuidwest-Friesland huiszwaluwnesten. Huiszwaluwen broeden in zelfgeboetseerde nesten die ze aan gevels hangen. Ze kleven een kommetje van modder en speeksel aan de muur. Ze willen graag een afdak of dakgoot boven hun nest. Soms nestelen ze ín bouwwerken, vogelkijkhutten bijvoorbeeld, maar meestal broeden ze tegen buitengevels. Boerenzwaluwen doen dat andersom: meestal broeden die ín gebouwen, soms ook erbuiten.

Boerenzwaluwen hebben een donkerblauwe rug en een vrij lange, diep gespleten staart. Huiszwaluwen hebben een zwarte rug met een witte stuit en een korter, ondiep gespleten staartje. Met huiszwaluwen ging lange tijd niet zo goed. De sterilisering van het platteland speelde hen waarschijnlijk parten – waar vonden ze genoeg modder en insecten?

Behalve aan boerderijen metselen ze hun nesten ook aan woonhuizen. Zelf woonde ik ooit op ideaal lijkende locatie aan een waterig natuurgebied. Ik hing zelfs namaak-zwaluwnesten op. Daar kwamen ringmussen in broeden, ook leuk. Huiszwaluwen joegen in mijn tuin op insecten, en ze hadden weleens genesteld bij buren. Die bezemden alles weg uit angst voor poepjes – einde huiszwaluwen, ze zijn nooit teruggekeerd.

Ook Ilja ziet dat gebeuren, tot zijn afgrijzen. Gelukkig telde hij in elk dorp tientallen nesten waar nu jonge “sweltjes” uitvliegen. In Bakhuizen zijn 86 nesten, in Mirns 54 en in Hemelum 48 nesten dit jaar niet weggebezemd. Eventuele poepjes boven de voordeur zijn trouwens onschadelijk te maken met een afdakje, al zijn er mensen die dat niet steriel genoeg vinden.

In de recreatiebuurt Waterwijck bij Stavoren ziet Ilja wel eens dat (“de duurste”) villa’s zwaluwvrij gemaakt zijn. Soms is er een hele rij van veertig, vijftig nesten verwijderd. Maar hij heeft niets dan lof voor de duizend vaste bewoners van Stavoren, met maar liefst 317 nesten! “Toeristen maken er foto’s van”, vertelt hij. “Er zijn veel zwaluwen, omdat er langs het IJsselmeer veel dansmuggen zijn. De luchtcapriolen van de vogels zijn een genot om naar te kijken!”

(Natuurdagboek Trouw woensdag 2 aug. 2017)