“Koos moet zich eens in ons perspectief verdiepen”, zei een boerin die de krant belde, nadat ik schreef over het vergiftigde platteland. “Mijn man geeft ook om vogels, maar hij moet voldoen aan de regels van de overheid, zoals mestinjectie.”

Het injecteren van drijfmest is een bespottelijke verplichting, maar het grootste probleem zit hem in de mest zelf. Het is toch idioot dat de nutriëntenkringloop zo verstoord is, dat mest geen bodemverbeteraar meer is, maar een schadelijk afvalproduct?

Zelf lukt het me in de tuin niet om lupines te laten groeien. Alle zaailingen worden door slakken opgegeten. Als ik financieel afhankelijk was van lupines, zou ik misschien gif gebruiken. Maar liever lok ik egels, mollen en vogels, die slakken eten.

De boerin meldt dat golfterreinen, bedrijventerreinen en wegen ook natuur verdringen. Zeker, en daar schrijf ik ook over. Gelukkig worden golf- en zelfs bedrijventerreinen natuurlijker beheerd dan vroeger, terwijl het platteland juist sterieler wordt. Geen land is zo doorregen met autowegen, Nederland bestaat voor drie procent uit asfalt. Het platteland bedekt tweederde van ons grondoppervlak.

Boeren noemen zichzelf graag hardwerkende ondernemers. Ik ben ook een hardwerkende ondernemer. Misschien heb ik het arbeidsethos geërfd van mijn overgrootouders; zij waren boeren. Nochtans stel ik mij niet ten doel om meer te verdienen, en zeker niet ten koste van de natuur. Groei is fijn tot je groot bent, tot je genoeg hebt. Ik hoef niet almaar meer, meer, meer.

De intensivering van de landbouw gaat niet alleen door, hij gaat elk jaar sneller door. En waarvoor? Voor de export. Zelfs de gewoonste bloemen, insecten en vogels verdwijnen daardoor. En dat doet mij verdriet, zoals het ook de boerin en haar man verdriet doet. Overheden, burgers, banken en boeren maken met elkaar het landschap dood. Gaan we daarmee door tot de allerlaatste vlinder en vogel verdwenen zijn? Of doen we het anders? Willen we een levend landschap? Dan moeten we mét de natuur boeren, niet langer ertegen.

Dan moeten we wel snel zijn. Want zie uitgestorven dieren maar eens terug te krijgen.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 18 mei 2017)