Als de zon doorbreekt, hoor ik een koolmees zingen en een duif koeren. De koolmees zingt niet zo mooi – het is een metalig geluid, en hoewel er tientallen variaties op bestaan, laat deze de meest gebruikelijke, eindeloos herhaalde tweeklank horen. Duivengekoer bestaat ook uit eindeloos herhaalde klanken, maar klinkt warm, diep en dromerig. Ik hoor een drieklank – “roekoekoe” – het is dus een Turkse tortel; hoera, de tortel is terug, hopelijk komt er een tweede bij! Houtduiven zijn ook leuk en koeren ook dromerig, in een herhalende vijftoon, maar tortels zijn op hun retour en ik kies partij voor de underdog. Mijn tuin is een torteltuin!

Tortels kunnen hun dromerige gekoer trouwens subtiel in timbre veranderen, als ze daar reden toe zien. Ze zien die reden bijvoorbeeld als er aantrekkelijke tortels passeren, die verleid kunnen worden, of als er gevaar dreigt, maar vooral als er rivaliserende tortels het territorium binnendringen.

De Leidse onderzoeker Hans Slabbekoorn nam in de jaren ’90 het geluid van veel tortels op en ontdekte in het orenschijnlijk eentonige gekoer subtiele verschillen. De hoogte van de eerste oe-klank in roekoekoe kon opgevoerd worden, kleine sprongetjes tussen de drieklanken kwamen voor, een overslaande stem hoorde tot de mogelijkheden.

Misschien koeren Turkse tortels wel Koerdisch.

Duiven zijn grage eileggers. Mijn hele jeugd lang hielden wij thuis duiven. Niet voor wedstrijden, louter voor de lol en de gezelligheid. We hadden zelfs een metershoge duiventil in de tuin. De duiven vormden paartjes voor het leven en legden bijna het hele jaar door eieren. Om (de was van) de buren niet al te zeer op de proef te stellen, hielden mijn ouders het duivenaantal op peil door, eitjes te bakken en bij het ontbijt te serveren.

Ook stadsduiven, houtduiven en Turkse tortels hebben een lang broedseizoen. Vele eieren waaien echter uit het nest of worden opgegeten.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 16 januari ’20)