Eén van de leukste vogels die we hebben is het baardmannetje. Baardmannetjes komen het hele jaar in Nederland voor, in en rond rietvelden. Ze hebben een rond koppie met een kort snaveltje, en een mollig lijfje waaruit een lange staart steekt. Dat postuur doet hen lijken op die andere vliegende lolly’s: staartmezen. Daarom werden baardmannetjes vroeger baardmezen genoemd. Maar het zijn geen mezen.

Baardmannetjes zijn trouwens ook niet altijd mannetjes. Baardmannetjesvrouwtjes missen de baarden waarnaar de mannetjes zijn genoemd – daarin komen ze overeen met mensen. De mannetjes van baardmannetjes zijn oranjebruin met wat zwart en wit op de vleugels en met een grijze kop, waarop tussen de kraaloogjes en de gele snavel twee zwarte, smalle driehoeken naar beneden wijzen. Die zwarte driehoeken lijken op hetzij een hangsnor, hetzij bakkebaarden. Daar dankt de soort zijn naam aan. De naam hangsnor had ook gekund, al zou dat verwarring kunnen geven met een andere rietvogel: de snor, die geen snor draagt maar een snorrend geluid voortbrengt.

Baardmannetjes brengen geen snorrend geluid voort, maar houden voortdurend onderling contact met een tinkelende roep: “djing!” Als belletjes rinkelen ze door het riet, waarbij ze vaak onzichtbaar blijven. Als je geluk hebt, zie je soms even een baardmannetje hoog aan een rietstengel hangen, of een eindje over het riet heenvliegen. Maar meestal moet je het doen met het getinkel.

Een vriend en ik prijzen ons dan ook gelukkig als we een half uur lang omgeven worden door een groep van misschien wel honderd baardmannetjes, die zelfs het riet verlaten om op wat gras en zand zaadjes op te pikken. Ik heb vrij vaak baardmannetjes gezien, maar nog nooit nog zoveel, nog nooit zo langdurig en nog nooit zo dichtbij. Ondanks mist, grassprieten, riethalmen en de onwaarschijnlijke beweeglijkheid van de baardmannetjes en -vrouwtjes lukt het ze op de foto te zetten.

(Natuurdagboek Trouw maandag 21 oktober ’19)