Je kunt nog zoveel vlaggen omdraaien, de teloorgang van onze flora stop je daar niet mee. Naast het verdwijnen van planten en paddenstoelen zorgt stikstof voor indirecte problemen. Door stikstof neemt de voedingswaarde van planten voor dieren af. Onderzoekers van Stichting Bargerveen plozen uit wat daarover bekend is. Ze doen verslag in De Levende Natuur.

Stikstofuitstoot leidt tot stikstoftoename in de planten, en tot een afname van andere voedingsstoffen voor dieren, zoals vetzuren, eiwitten en vitaminen. Bij elke stap in de voedselketen (plant-grazer-roofdier) neemt de voedselkwaliteit af. Door stikstof maken bomen minder zwavelhoudende eiwitten, die dus minder aan blad etende rupsen worden doorgegeven, vervolgens aan rupsen etende zangvogels als koolmezen en ten slotte aan roofvogels. Sperwers krijgen daardoor misvormde kuikens. De achteruitgang van kleine vossen, een vlindersoort, kan liggen aan een te hoog stikstofgehalte in hun waardplant: de brandnetel. Dat is echter niet bewezen.

Een reductie van stikstofuitstoot is de remedie, al zou op sommige plekken zelfs een nuluitstoot niet meteen tot herstel leiden. Je zou er stikstof uit de bodem moeten halen. Natuurbeheerders proberen de verzuring door stikstof te compenseren met kalk en steenmeel.

Medewerkers van onderzoekcentrum B-WARE onderzochten het effect van zulke bufferstoffen op paddenstoelen. Ze brachten die effecten in kaart in bossen en op heiden. Ook zij publiceren erover in De Levende Natuur.

Kalk strooien blijkt de paddenstoelenflora niet te herstellen. Zwammen die door verzuring zijn verdwenen keren niet terug. Wel nemen vooral algemene soorten, die in de strooisellaag van dode takjes en gevallen bladeren groeien, tijdelijk toe; nevelzwammen bijvoorbeeld. Om paddenstoelen te helpen is volgens de onderzoekers een drastische verlaging van stikstofuitstoot geboden.

Als dat gebeurt, hang ik de vlag uit.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 30 november ‘22)