Van mij mag u overal grappen over maken, maar wees tegen vogelaars terughoudend met sommige vogelgrappen. Niet omdat vogelaars zo serieus zijn of geen zelfspot kennen – in dat opzicht zijn ze net gewone mensen. Wel omdat ze die grappen al 73 keer gehoord hebben.

Vooral de buurmannen en zwagers op verjaardagen zijn berucht. Na de coming-out als vogelaar zeggen die verwachtingsvol grijnzend: ‘slavink!’ of ‘blinde vink!’ De gevorderde grappenmaker voegt daar de ‘schijtlijster!’ aan toe. Ik glimlach dan toegeeflijk en antwoord met ‘vergeet de luistervink niet’. Die kan rekenen op instemmend gegrinnik. Zwager en buurman hebben er weer een vink bij. In een recalcitrante bui opper ik ‘de hummus’. Die vat men na enig nadenken op als humus. Kennelijk is de Midden-Oosterse kikkererwtenpuree niet algemeen bekend. De hum(m)us snoert de melige monden. Aan Vietnamees en Panamees hoef ik niet te beginnen.

Een blinde vink heet zo omdat een stukje gehakt, zo groot als een onthoofde vink, in spek gerold werd, en dus op verschillende manieren het zicht werd ontnomen. Volgens de Etymologiebank wordt de blinde vink ook slavink genoemd, omdat het gerecht vaak gegeten wordt met sla. Luistervink is waarschijnlijk ontstaan omdat vinken een goed gehoor hebben. Dat hebben alle (zang)vogels, maar ‘vink’ was ooit ook een woord voor een mensenslag, een beetje zoals ‘boer’ (voddenboer, schillenboer). Over slag gesproken, een vinkenslag is de zang van een vink. Die zingt een luide, niet zo melodieuze riedel van hoog naar laag, eindigend in een opwaartse zwieper. Die zwieper is de slag. Volgens het Instituut van de Nederlandse Taal is slavink trouwens een verbastering van slagvink.

Vinken overwinteren in Nederland en kunnen in de lente hun slag slaan, zodra het lenteachtig is. Ik hoor de eerste meestal in februari. Maar met de huidige temperatuur vraag ik me af of de eerste slag in januari al klinkt.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 18 januari ’23)