Hemelsblauw op zand

Hemelsblauw op zand

Zandblauwtje Foto Koos Dijksterhuis
Zandblauwtje. Foto Koos Dijksterhuis

Toen ik klein was wees mijn vader me op Schiermonnikoog zandblauwtjes aan. Ik vond die hemelsblauwe bloemen prachtig. Misschien was blauw al mijn lievelingskleur, misschien werd blauw het dankzij zandblauwtjes.

Leg een buitenlander die Nederlands leert eens het verschil uit tussen hemelsblauw en zandblauw. Zandblauwtjes zijn niet zo blauw als zand, maar groeien op zand. Droog zand zelfs. In de duinen van Schier bijvoorbeeld, waar ik deze foto onlangs maakte. Toch zie ik de bloemen op Schier lang zo vaak niet als in mijn kindertijd, of liever: zoals ik me meen te herinneren. Het geheugen is een gewiekste bedrieger.

Zandblauwtjes zien eruit als composieten, maar horen bij de klokjes. “Al lijkt die Jasione niet op de mooie groote Campanula, haar kleur zou haar verwantschap ermee reeds verraden”, schreven Frederike van Uildriks en Vitus Bruinsma in 1898 in hun boek Plantenschat, over de plant die toen nog zandklokje heette.

Zandblauwtjes staan ook vaak in gras, maar alleen als dat gras op zand groeit. Op de verspreidingskaart van het zandblauwtje is exact te zien waar Nederland uit zandgrond bestaat: de zuidoostelijke helft met uitzondering van rivierdalen, én de kuststrook met duinen.

De zandgrond hoeft niet kalkrijk te zijn, zandblauwtje heeft weinig nodig, zelfs water hoeft het slechts mondjesmaat, maar zon is wel een vereiste. In mijn tuin in Groningen is te weinig zon, in onze tuin op Schier te weinig zand, anders wist ik het wel. Zandblauwtje eet ook weinig en volgens Floron is de soort achteruitgegaan door de alomtegenwoordige meststoffen uit de landbouw. Bedroog mijn geheugen me toch niet.

Allerlei vlinders lebberen aan zandblauwnectar, maar er is één vlinder in het bijzonder op zandblauwtje gesteld, en dat is niet het zandblauwtje. Een zandblauwtje is ook een vlinder, maar als waardplant voor eitjes zijn zandblauwtjes vooral in trek bij zandblauwbladrollers.

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 19 juli ’19)

DELEN
Reacties zijn gesloten.