“Tijddiepte”, zo vat Maarten Westmaas het door hem geliefde Drentse landschap samen. Hij toont me de Kampsheide, een klein natuurgebied dat standhoudt tussen immense aardappelvelden. Aan de rand steekt een hunebed tussen knoestige eiken als een schiereiland de aardappelzee in. We wandelen langs een ven over zompige oevers met wollegras en betreden het paradijsje waar Westmaas veel foto’s maakte voor in zijn deze week verschenen boek Heidense Hoogten.

Het land ligt vol glooiende duinen. Grafheuvels zijn het. “Dit land is zo oud en al zolang door mensachtigen bewoond”, vertelt Westmaas. Verderop kun je vuistbijlen van Neanderthalers vinden. Er zijn natuurlijk hunebedden uit de steentijd en toen de zwerfkeien opraakten, stapten de mensen over op grafheuvels.”

Westmaas heeft eerder fotoboeken over Drenthe gemaakt, met prachtige platen van hunebedden en landschappen. “Ik kwam daar niet verder mee”, vertelt hij, “mooie landschapsfoto’s vond ik niet spannend meer, ik wilde vooruit.” Hij deed zijn digitale camera’s van de hand en tikte tweedehands een loodzwaar, Russisch toestel op de kop. Met dit grootbeeld-fototoestel, waarin ouderwetse filmrolletjes moeten, heeft Westmaas de grafheuvels gefotografeerd.

“Er liggen geen lijken meer in”, vertelt de fotograaf, “zelfs de botten zijn opgelost. Wel zijn er afdrukken van lichamen in gevonden. Sinds duizenden jaren waren hier de geesten rond en de verhalen over geesten. Om die tijddiepte te vangen gebruik ik graag een lange sluitertijd en maak ik de foto’s wazig.”

Westmaas vreest dat niet iedereen de schoonheid daarvan inziet. “Ze zeggen soms: ‘maar die foto’s zijn niet eens scherp!’” En dan nog zwartwit ook. Wie haarscherpe landschappen wil, kan beter Wesmaas’ vorige boeken inzien of de gefotografeerde plekken bezoeken – bij elke plaat staan de coördinaten. Niet toevallig verscheen Heidense Hoogten bij een uitgeverij van kunstboeken (VanSpijk/Rekafa, 24,99). Kunst kan overigens mooi zijn, zie de foto hierboven. Als ik het boek helemaal doorneem en alle foto’s bekijk, heuvel na heuvel, heide na boom, in vele tinten grijs, dan raak ik een beetje in een roes. Prachtig toch?!

(Natuurdagboek Trouw donderdag 22 juni 2017)