Op Schiermonnikoog zijn meer blauwe zeedistels dan ooit. Vroeger was de plant een zeldzaamheid. Sinds een jaar of tien vind ik ze elk jaar wel, ook als ik niet echt zoek. Maar dit jaar stuit ik op een blauwe zee van distels: prachtig!

Distel is een foute naam. Hoewel de plant er distelachtig uitziet en prikkelbaar is, is het geen distel. Het is zelfs geen composiet, de grote bloemenfamilie waar de distels en paardenbloemen bij horen. Blauwe zeedistels zijn familie van fluitenkruid, berenklauw en zevenblad – ze horen bij de schermbloemen.

Bij paal 10 vind ik grote exemplaren in volle bloei. Ruim vijf kilometer verder naar het oosten ziet het hogere deel van het strand, met jonge duintjes, er blauw van.

Ik geef soms lezingen op Schiermonnikoog, met natuurplaatjes van het eiland. Dertig jaar geleden deed de eilander onderwijzer Henk Koning dat. Ik ging daar als kind wel naartoe. Ik herinner me twee expliciete dia’s: één winterse plaat van wilde zwanen die in okergele winterzon langs de Oude Steiger vlogen, die ik me herinner omdat ik het zo’n mooie plaat vond. Koning zelf ook, hij noemde het een cadeautje, want wilde zwanen waren op Schier bepaald niet algemeen. De andere dia toonde een blauwe zeedistel, waarover de natuurman vertelde dat er op Schier maar één van stond.

Koning bevroedde niet dat er op de foto vaag een strandpaal te zien was, die kennelijk te herkennen viel als paal 15. In ieder geval was die enige zeedistel een paar dagen later uitgerukt. Blauwe zeedistels waren in trek als droogbloemen, ook al werd hun blauw tijdens het drogen bruin. De planten dreigden zelfs uit de Hollandse duinen te verdwijnen, omdat mensen ze meenamen.

Maar de blauwe zeedistel is niet voor niets familie van fluitenkruid, berenklauw en zevenblad, en weet zich met veel zaad rap te verspreiden. Dankzij wind, zeewater en konijnenvachten keerde de soort weer. En nu zijn er zoveel!

(Natuurdagboek Trouw maandag 16 september ’19)