Koos Dijksterhuis

De televisieserie Frozen Planet heb ik nog niet gezien. De natuurseries van David Attenborough zijn onovertroffen, daar niet van. Ik kijk weinig tv, te weinig misschien. Jammer, want ik houd van de ijzige lucht, de huid prikkelende kou, het strijklicht van de Noordpool. Daarom leek de film Nova Zembla me wel wat. Naar de film ga ik best vaak. Maar zou dat niet weer zo’n overgeacteerde draak van een polderfilm zijn? Sylvain Ephimenco duwde me over de streep met zijn enthousiaste column. …

Lees Meer Lees Meer

De zon schijnt en de wind ligt een middag. Meteen gaan mezen, merels, winterkoninkjes en roodborsten druk in de weer. Merels vormen stelletjes, ook mezen zijn verdacht vaak met hun tweeën. We lopen ten oosten van Groningen twee uur langs jonge bossen en oude weilanden, sloten en rietveldjes. Twee knobbelzwanen dobberen samen in een sloot, steken tegelijk hun halzen in het water en halen ze tegelijk weer op. Een meerkoet smikkelt van opgeduikelde waterpest. Een andere meerkoet peddelt met iets plantaardigs in de snavel vastberaden een kant op. Het lijkt wel of ie nestelt. Uit de bosrand verschijnen twee sperwers. De een is duidelijk groter dan de ander: het vrouwtje. Van veel roofvogels verschillen man en vrouw van formaat, maar bij sperwers en haviken is het grootteverschil het grootst. Heet voordeel is onder meer dat man en vrouw achter andere prooien kunnen aanjagen en elkaar dus niet beconcurreren. Man en vrouw sperwer trekken doorgaans zo weinig met elkaar op, dat ze wel andere soorten lijken. Dat deze twee nu samen vliegen en om elkaar dollen, maakt een wel heel lenteachtige indruk. Ze lijken te baltsen. Buitelend en stoeiend vliegen ze over de weilanden weg, tot ze als twee stipjes verdwijnen achter de losse kerktoren van Garrelsweer. …

Lees Meer Lees Meer

De wind giert om het huisje, tuinstoelen waaien weg, een fiets valt om. Het geraas wordt overstemd door een ratelende hagelhoosbui. Alleen een donderslag kan daar nog overheen brullen, een donderslag bij loodgrijze hemel. De zware wolken drijven naar oost, in het westen priemt de zon door een kiertje blauw. Het licht strijkt over de zilveren ruggen van de brandganzen in de wei achter het huis. In de duinen lichten de oranje duindoornbessen op. Kramsvogels zwermen eruit, een enkele koperwiek volgt ze. …

Lees Meer Lees Meer

In Trouw lees ik over de nieuwste CBS-statistieken. Wij Nederlanders blijken ons enorm druk te maken over normen en waarden. Vooral de hoog opgeleiden onder ons vinden normen en waarden belangrijk, belangrijker dan gezondheidszorg en onderwijs. Je zou denken dat normen en waarden iets met opvoeding te maken hebben, maar wij maken ons geen enkele zorg over jeugd en gezin. We vinden maar één onderwerp nog onbeduidender: natuur en milieu. …

Lees Meer Lees Meer

Van de goedheiligman kreeg ik het nieuwste boek van Adriaan van Dis: Stadsliefde, met scènes uit Parijs, waar hij (Van Dis) de laatste jaren woonde. Het zijn mooie scènes. De clochards die een duif in de pot bereiden met een fles rode erbij, herinner ik me uit een eerder boek. Het kunnen andere clochards zijn met een andere duif, maar ik denk dat het dezelfde clochards zijn met dezelfde duif. Die duif moest eens weten. Dat de onder een brug over de Seine gestoofde duif nog eens beschreven wordt geeft niks, integendeel: hij past heel goed in het stukje dat geheel aan de duif gewijd is. …

Lees Meer Lees Meer

Vorige week hoefde ik ’s avonds maar een raam te openen, of er fladderde een kleine, bruine nachtvlinder naar binnen. De volgende dag kwam ik de vlinder in huis tegen, zette ik hem buiten of liet ik hem zitten. Dan verdween hij spoorloos. Het was een kleine wintervlinder.

Liet ik ’s avonds het raam dicht, dan bleef de vlinder er hunkerend op zitten. Waarom word je nachtvlinder als je zo van licht houdt? Ik hoorde eens dat nachtvlinders die op licht afkomen zich op de maan oriënteren. Ze raken van slag door kunstlicht. Vreemd verhaal. …

Lees Meer Lees Meer

Roggen zijn kraakbeenvissen, net als haaien. Ik vond eens een verse op een Afrikaans strand. Een aangespoelde deurmat van een meter in het vierkant. Dat is me in Nederland nooit overkomen, hoewel er in de Noordzee ook roggen leven. Gladde roggen, stekelroggen en sterroggen zijn de algemeenste, maar algemeen zijn ze niet meer. Andere soorten komen sporadisch nog voor in het noorden van de Noordzee. De vleet bijvoorbeeld, een rog die zo groot kon worden als een tweepersoonsbed. …

Lees Meer Lees Meer

Nu de winter voor de deur staat, kunnen we de vetbollen uit het vet halen. Mijn tuin is een verkeersader voor katten. Ik las laatst hoeveel vogels katten per jaar gemiddeld doden. Miljoenrn. Ik hang vetbollen, zaden en nestkastjes op en vrees een kwekerij van kattenvoer te runnen. Nou ja, kattenvoer… Ze zeggen dat weldoorvoede huiskatten vooral spelen met hun prooi. Spelen klinkt lieflijk voor het met lange nagels in gewonde, weghinkende vogels en muizen slaan. Katten zijn volgens hun baasjes onmogelijk binnen te houden. Een uitzondering zijn katten wier voorganger onder een auto kwam. Een vriend van me heeft dat meegemaakt, een verdrietige ervaring. Zijn nieuwe kat blijft altijd binnen. Ook dure raskatten kunnen verrassend goed binnenblijven. …

Lees Meer Lees Meer

Niet zo lang geleden broedden er nog klapeksters in Nederland, op de Veluwse hei, maar nu niet meer. Nu passeren klapeksters hier op herfst- en lentetrek en overwinteren ze op Veluwse en andere heiden. Op het Dwingelderveld en het Fochteloërveen is de kans op een klapekster groot. Afgelopen winter ging ik een keer naar het Fochteloërveen en ik hoefde maar vanjuit de bosrand bij Veenhuizen de alleenstaande boompjes op de vlakte af te speuren of daar kwam er al één in beeld. …

Lees Meer Lees Meer

In verre, arme landen eten veel mensen wat de pot schaft. De pot schaft soms verrassende gerechten: rat, mieren die zich in je lip vastbijten, boomkakkerlakken, roerdomp. Om ratten, mieren en kakkerlakken zullen weinigen een traan laten, maar een beetje vogelaar fronst bedenkelijk bij die roerdomp. Toch aten wij ze ook, van adel tot sloeber. Dat blijkt wel uit een schilderij van Frans Snyders. Werken van hem en andere oude Vlaamse meesters, Rubens vooral, hangen nu in de Amsterdamse Hermitage. Snijders schilderde rond 1600 bloederige jachttaferelen met zwijnen en beren die door de meute verscheurd werden. Ook keukenstillevens maakte hij veel, graag met uitgestalde jachtbuit. De valkenier staat er trots bij, een hond probeert een boutje te stelen, het personeel plukt de eenden, zangvogels, hazen en inderdaad: een roerdomp. Roerdompen moeten toen veel algemener zijn geweest dan nu. …

Lees Meer Lees Meer