2019-2023
Valken en muizen

Valken en muizen

Torenvalk biddend. Foto Koos Dijksterhuis
Torenvalk biddend. Foto Koos Dijksterhuis

Voor torenvalken zijn veldmuizen de hoofdmaaltijd. Afgelopen lente en zomer las ik herhaaldelijk dat het een slecht muizenjaar was. Ik las ook herhaaldelijk dat het een goed muizenjaar was. De aantallen muizen kunnen in korte tijd en per gebied sterk verschillen. Het kan na de natte winter muisarm zijn geweest en in de droge zomer muisrijk. Het kan in Drenthe muisarm zijn geweest, terwijl Friesland over een muizenplaag klaagde. Er kunnen veel bosmuizen zijn geweest en weinig veldmuizen.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Oranjetipjes!

Oranjetipjes!

Oranjetipje. Foto Koos Dijksterhuis
Oranjetipje. Foto Koos Dijksterhuis

Afgelopen vrijdag kreeg ik een mailtje van Bas van der Werff met de mededeling dat hij een oranjetipje had gezien. Ik antwoordde dat hij bofte en dat ik er dit jaar nog niet een had gezien. ’s Middags wandelde ik met een oude vriend een ronde door het gebied van de Drentse-A. En ja hoor: oranjetipje. En nog een, en nog een, en nog een… we zagen er wel vijftien.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Rond het wak

Rond het wak

Wilde eenden op ijs. Foto Koos Dijksterhuis
Wilde eenden op ijs. Foto Koos Dijksterhuis

Toen de wateren vorige week andermaal onder een deksel van ijs zaten, verzamelden vogels zich in en rond de wakken. Het was een dunne ijslaag, sterk genoeg voor eenden, maar te dun voor schaatsers. Was ik de week ervoor nog over één nacht ijs gegaan, nu bleef ik aan (de besneeuwde) wal.

Het ijs was ook besneeuwd en in de lage winterzon fonkelde het fraai. Eenden die op de rand zaten of stonden, spiegelden zich in het water. Als ze met vele zijn, kunnen eenden een wak met hun warmte en beweging open houden, maar dat is misschien te koud of vermoeiend. In de zomer slapen ze vaak op steigers of eilandjes. Slapen doen ze kennelijk liever op het droge, dan wel op het ijs. Dat ze daar geen koude buik of bevroren vliezen van krijgen, is een klein wonder. In hun vliezen zijn de bloedvaten als warmtewisselaars verstrengeld. Ze geven elkaar de warmte af die daardoor niet in het ijs verdwijnt. Ze vriezen daardoor niet vast. Slapend in een wak zouden ze wel vast kunnen vriezen – een goede reden om zichzelf op het ijs te hijsen.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Vuurwerk een mensenrecht?

Vuurwerk een mensenrecht?

Vuurwerkafval. Foto Koos Dijksterhuis
Vuurwerkafval. Foto Koos Dijksterhuis

Onze roergangers zien niets in een vuurwerkverbod. Dat wordt weer een klereherrie, miljoenen opgejaagde vogels, wanhopige huisdieren, verdoofde oren en onverdoofd weggeblazen vingers. Veel vuur, en alle kleuren rook.

Voor de natuur dreigt een niet zo zalig uiteinde. Het volk heeft gekozen. Het laat zich niet langer de vrijheid afpakken de boel te vervuilen met benzine, diesel, kerosine. Met drijfmest, kunstmest, onkruidverdelgers, insecticiden, schimmeldoders. Met vliegreisjes, terrasverwarmers, formule 1-races, oudejaars- en paasvuren, en als klap op de vuurpijl met geknal en gegil. De boze geest moet uit de fles.

Dat wilde zowel als huisdieren zich doodschrikken nemen de roergangers voor lief. De PVV zegt dierenliefde hoog te houden, maar gaf al toe aan de BBB-eis niet te zemelen over dierenleed waaraan boeren verdienen. Aan het PVV-kamerlid met dierenrechten in zijn portefeuille zou ik mijn wandelende tak trouwens nog geen seconde toevertrouwen.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Wolven en wisenten

Wolven en wisenten

Wisenten. Foto Arjen BoermanFREE Nature
Wisenten. Foto Arjen BoermanFREE Nature

Ik vond een brief die ik als kind aan mijn opa en oma schreef. Het ging over een wisent in de dierentuin. Ik leurde in de nazomer weleens met geraapte appeltjes bij de dierentuin van Amersfoort, en mocht dan soms de olifanten voeren. Op schoolreisjes was ik in Artis geweest en in Ouwehands.

Op die schoolreisjes wilde iedereen naar de speeltuin. Van de dieren vond men alleen apen bezienswaardig. Ik doolde dan langs mistroostige gieren, onzichtbare maar goed te ruiken wolven en een poel met pinguïns. Er hingen blauwe reigers rond. Ineens zag ik de wisent. Die maakte een verpletterende indruk. Hij zag er zo woest uit met zijn hippiekapsel. Later struinde ik door het Poolse oerbos van Białowieża, waar wisenten leefden, maar ik zag alleen hun vlaaien.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Noem de kerstster geen poinsettia

Noem de kerstster geen poinsettia

Kerstster

In december vertroetelde mijn moeder poinsettia’s tussen de kamerplanten op haar vensterbanken. Ik associeer die planten dan ook met Kerst en ik ben daarin niet uniek, want de Nederlandse naam voor poinsettia is kerstster. Het is die groene plant met bovenin rode bladeren.

De kerstster wordt per abuis vaak kerstroos genoemd. Ook dat is een winterbloeier. Behalve in uiterlijk verschillen de soorten op een belangrijk punt: aan de kerstroos kun je nauwelijks ruiken zonder te niezen. De plant wordt ook wel nieskruid genoemd.

Aan een kerstster kun je niesvrij snuffelen. Maar veel valt er niet te ruiken. De rode bladen zijn geen deel van de bloemen, maar zogenoemde schutbladen. Schutbladen zijn meestal klein en staan rond of vlak onder de bloemen. Dat is hier ook zo, maar dan zijn de schutbladen juist groot en de bloemen klein. Die bloempjes zijn geel.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Het klinkt wellicht een beetje cru: een zalig uiteinde wens ik u

Het klinkt wellicht een beetje cru: een zalig uiteinde wens ik u

Onzalig

We geven toe aan wie de ruimte claimen
Ruim baan dus voor de land- en wegenbouw
Natuur, klimaat, milieu gaan in de rouw
Want wij ontkennen liever de problemen

We dansen lachend op de Krakatau
We blijven het er ongeremd van nemen
Verankerd in vertrouwde leefsystemen
Al raken hele groepen in het nauw

We stemmen de natuurbescherming weg
Het is natuurlijk zonder meer schandalig
En voor de leefomgeving domme pech

We zijn nou eenmaal vreselijk inhalig
De wolf, de bever, knotwilg, houtwal, heg
Hun eind is na, hun uiteinde onzalig

 

 

DELEN
Bomen in de winter

Bomen in de winter

Elzenproppen en -katjes. Foto Koos Dijksterhuis
Elzenproppen en -katjes. Foto Koos Dijksterhuis

Ooit dacht biologieleraar Dirk Slagter, natuurliefhebber in het algemeen en liefhebber van bomen in het bijzonder, dat er aan bomen in de winter weinig viel te zien. Nadat hij meewerkte aan een tabel om boomknoppen mee te determineren, ging die veronderstelling naar de knoppen.

Iedere boom, heester, struik en houtige plant staat weleens in knop en wie de knoppen kent, weet van welke soort ze zijn. De knoppen van Robinia pseudoacacia bijvoorbeeld zijn diep in de bast verstopt. Wel lijken sommige soorten knoppen sterk op elkaar. Maar er zijn nog veel meer kenmerken om winterse bomen mee te onderscheiden. Het visgraatmotief van een iep is zelfs alleen in de winter zichtbaar.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Kort dag

Kort dag

Zonlicht december. Foto Koos Dijksterhuis
Zonlicht december. Foto Koos Dijksterhuis

Vandaag is de kortste dag, afgelopen en komende nacht zijn de langste van dit jaar. Voor wie nu moppert dat elke dag 24 uur duurt, heb ik de geruststellende mededeling: u heeft gelijk. Als ik het gemakshalve over daglengte heb, bedoel ik de periode tussen zonsopkomst en zonsondergang.

Vanaf nu lengen de dagen, een prettig idee. De zon heeft zijn verste punt bereikt en wordt vanaf de Steenbokskeerkring teruggekaatst. Ik kan me goed indenken dat onze in dierenvellen gehulde voorouders die zonnewende vierden. Het lukte de kerkvaders niet dat heidense lichtfeest uit te bannen. ‘De kerstboom pakken ze ons niet af!’ Het lijkt het hedendaagse vuurwerk wel. Toen hebben ‘ze’ er maar een christelijk feest van gemaakt.

Lees Meer Lees Meer

DELEN
Voordelen van een goudgele rietkraag

Voordelen van een goudgele rietkraag

Riet in de sloot. Foto Koos Dijksterhuis
Riet in de sloot. Foto Koos Dijksterhuis

Sloten kunnen de eentonigheid van het groene of grauwe land doorbreken, vooral als ze gezegend zijn met een rietkraag. Veel sloten zijn echter overbodig geworden. Ontwateren gaat met ingegraven drainagepijpen even goed. En een boer die zijn sloten dempt krijgt er land bij, waar hij drijfmest kan inspuiten.

Sloten die niet gedempt worden, worden wel ‘geschoond’, een eufemisme voor het wegschrapen van riet en oeverbegroeiing. Riet zou anders de doorstroming belemmeren. Boeren in Noord-Groningen hebben met riet geëxperimenteerd en die belemmering blijkt reuze mee te vallen. Als het proces van verlanding verdergaat, dan gaat dat natuurlijk wel ten koste van de doorstroming. Maar als je een sloot elke drie jaar leeg schraapt, zit je goed. Dat kun je het beste gefaseerd doen, zodat er altijd riet staat.

Lees Meer Lees Meer

DELEN