De film Vogels Kun Je Niet Melken is een schitterend portret van de grutto en de veehouder Bote, diens gezin en bedrijf. Filmmaakster Barbara Makkinga moet hen, en de levende have op hun land, zo vakkundig gefilmd hebben, dat de gefilmde personen en dieren haar nauwelijks opmerkten.

Bote richt een deel van zijn land in voor weidevogels. Het is er drassig, hij maait laat, en er groeit een gevarieerde grasmat met kruiden in plaats van het koeienfastfood Engels raaigras. Het is âld lân, zo legt hij zijn jongste van drie zonen uit in niet meer woorden dan nodig. Oud land. De film is Friestalig met ondertitels die soms wegvallen tegen de wolkenlucht. Maar zo moeilijk is dat Fries niet en er wordt veel gezwegen.

Bote houdt van de skries, de grutto. In maart hangt hij een spandoek op met een welkomstwoord voor die vogels in de plaats van Trots op de boer. Zijn oudste zonen denken daar anders over. Die willen meer winst, dus meer melk, meer vee. De nieuwe stal is al aanbetaald en de bank wil niet meer lenen want die vogels leveren te weinig op. De ene zoon emigreert, de andere vindt vaders vogelliefde maar zozo. Hij zou het anders doen. ‘Met de turbo erover’, vat hij het samen, weg vogels. Want ook de zonen weten drommels goed dat grutto’s afhankelijk zijn van een extensieve bedrijfsvoering. Op intensief bewerkt boerenland zijn ze verdwenen. In de film komt een bruine (gek genoeg even vermengd met beelden van een blauwe) kiekendief voorbij. Die lust wel een kuiken, zoals een aaisiker wel een ei lust. Maar in de film krijgt die vogel gelukkig niet als zondebok de schuld.

Het Europese landbouwbeleid stimuleert de intensivering die weidevogels verdrijft. Zolang dat zo blijft, weet alleen een boer die uit liefde voor vogels genoegen neemt met minder inkomen, ze te behouden. Zoals Bote, die vreest dat weidevogels binnen vijf jaar verdwijnen. Gelukkig hebben we dan deze film nog.

(Natuurdagboek Trouw, maandag 19 februari ’24)