Gekraagde roodstaarten vind ik één van onze mooiste vogels. In april verlaten ze hun Afrikaanse woonplaats voor een zomervakantie in Europa. Tijdens die vakantie versieren ze zo snel mogelijk een partner, en beginnen ze al in april of begin mei te broeden. Als ze vroeg beginnen, kunnen ze twee legsels van zes jongen grootbrengen, als ze genoeg insecten vinden. Vaak gebruiken ze hetzelfde hol als het jaar ervoor. Ze houden van een onopgeruimd erf met veel holten, nissen en spleten, soms op kniehoogte of nog lager. Een nestkast mag ook. Ze broeden twee weken en voeden hun kroost nog eens twee weken in het hol.

Voordat ze aan paren en broeden toekomen, laten vrouwtjes zich versieren door het feestelijk gezang van de mannetjes. Dat liedje bestaat uit een vrij hoog ‘dzie’, gevolgd door een kort, op en neer gaand riedeltje. Het is een van de gemakkelijker te onderscheiden vogelliedjes. Ik zie gekraagde roodstaarten vaak pas nadat ik ze hoor. Deze lente heb ik ze nog niet gehoord – ik denk dat ze door de harde noorden- en noordoostenwind vertraagd zijn. Dit is deel 21 in mijn serie over vogelzang.

Of zouden ze met minder zijn? Vorig jaar hoorde ik meer gekraagde roodstaarten dan ooit en ze bleven tot in juni zingen. Vogelonderzoeker Ernst Oosterveld vertelde dat dat een veeg teken is. Je denkt: al die roodstaarten, het is een goed seizoen, terwijl het aanhoudende gezang betekent dat er geen of weinig vrouwtjes zijn. En zonder vrouwtjes geen nageslacht.

Als insecteneters en liefhebbers van een gevarieerd landschap met extensieve weiden en akkers, houtwallen, heideveldjes, bomen, bosjes en bosranden hebben ze het in ons gedesinfecteerde land zwaar. En dan wonen ze ook nog eens in West-Afrika, waar de omgeving er niet altijd boomrijker op wordt.

Een heel gemis, want wat zijn ze mooi, vooral de mannetjes met hun uiteraard rode staart, en hun oranje borst, zwarte keel, witte voorhoofd en grijze kruin, nek en bovenrug. Vrouwtjes zijn grijsbruin met een rode staart. Er wordt vaak met die staart getrild. Het vrouwtje lijkt op het vrouwtje van de zwarte roodstaart. Die is al langer in het land.

(Natuurdagboek Trouw, vrijdag 11 april ’25)