De slechtvalk is het snelste dier ter wereld. Wie een jagende slechtvalk ziet hoeft geen formule-1 meer. De stevig gebouwde vogels hebben de vorm van een torpedo. Ze jagen op vogels, en zijn zelfs meeuwen en kraaien de baas. De op kruissnelheid voortwiekende vogel wordt tijdens de jacht een door de lucht stuiterend projectiel, zwermen vogels opjagend. Op superieure hoogte vouwt zij of hij de vleugels dicht, waarna de valk als een raket op een prooi afduikt. Een snelheid van meer dan 200 kilometer per uur is dan routinewerk; soms gaan ze veel sneller dan 300.

Laatst was ik in Zeeland en keek ik van onder tegen een slechtvalk aan die boven me op de dijk van de Westerschelde zat. De vogel bekeek me van onder zijn pelgrimskap en gaf me geen tijd voor een foto. Ze zijn ook zo snel!

In mijn jeugd zag ik bijna nooit een slechtvalk. Mijn eerste zag ik op mijn vijftiende in de Twentse Engbertsdijkvenen. Mijn tweede op mijn achttiende in de Pyreneeën en de derde toonde zich op mijn vierentwintigste in het Lauwersmeer. Als je daar nu de paaltjes afspeurt, zou je er zomaar drie kunnen zien. Ze jagen in alle open landschappen, als er maar vogels voorkomen, wat tegenwoordig niet vanzelf spreekt.

Toen Engelse duivenhouders in de jaren zestig aandrongen op van overheidswege bestrijden van de valken, volgde er eerst een inventarisatie. Er bleken bijna geen slechtvalken meer te zijn. De oorzaak van de achteruitgang werd gevonden in slechtvalkeieren: DDT. Zo kwam de roofvogelslachting door landbouwgif aan het licht. De duivenhouders, tja…

In Europa werd DDT verboden en vanuit Duitsland hebben slechtvalken Nederland weer gekoloniseerd. In 1990 boekten ze Nederlands eerste succesvolle broedgeval sinds jaren. In Limburg vloog één jong uit. Tot 1995 bleef het bij één paar, maar daarna kwamen er jaarlijks één, soms twee paartjes bij. Twintig jaar geleden kwam er meer schot in en nu zijn er volgens Vogelbescherming 160 à 180 broedparen. In de winter krijgen die gezelschap van enkele honderden slechtvalken uit Scandinavië.

(Natuurdagboek Trouw, woensdag 4 december ’24)