Onlangs sprak ik af met twee botanici bij wie ik in een onvoltooid leven in de collegezaal zat. In de eerste week van de studie biologie raakten wij bevriend. Wij verloren elkaar uit, en kregen elkaar soms ook weer in het oog. Sinds kort spreken we af, zoals onlangs op een kleine, stille heide. Of nee: een heideschraal grasland.

Er was even discussie over de grens tussen hei en heideschraal grasland, maar die kwestie verstomde toen beiden op de knieën zegen en de ene na de andere vondst deden. Je hebt als plantkundige meer aan soepele gewrichten en getrainde hurkspieren dan aan een goede conditie.

Binnen enkele minuten en enkele meters wezen zij om beurten aan: moeraswolfsklauw, kamgras, blauwe zegge, witte snavelbies, klein warkruid, dwergvlas, klein glidkruid, stijve ogentroost, ronde zonnedauw, kleine zonnedauw, heidekartelblad en moeraskartelblad. Dit alles in een blauwe zee van klokjesgentianen.

We hadden zes weken eerder willen gaan, om gentiaanblauwtjes te zien. Dat zijn kleine blauwe vlinders die hun eitjes afzetten op klokjesgentianen die vol in de knop staan. Hun rupsen knabbelen een paar weken aan het verse vruchtbeginsel van de plant, om zich vervolgens op de grond te laten vallen. Daar wachten ze op de komst van een bossteekmier.

Gentiaanblauwtjesrupsen verspreiden dezelfde geur als steekmierlarven. De mieren denken dat de rupsjes verdwaalde mierenlarven zijn, en nemen ze mee naar het mierennest. Daar worden ze de hele herfst, winter en lente en soms nog een tweede jaar in de watten gelegd. In de zomer verpoppen ze zich, waarna ze als jonge vlinder maken dat ze uit het mierennest komen, want nu ruiken ze niet langer naar mierenbroed en worden ze aangevallen. Niet elk design is intelligent.

Helaas waren we wegens vakanties en deadlines te laat voor de vlinders, maar al die botanische verrassingen maakten dat ruimschoots goed. En het gezelschap natuurlijk.

(Natuurdagboek Trouw, vrijdag 27 september ’24)