Op mijn vijftiende en zestiende toog ik met de Jeugdbond voor Natuurstudie ’s winters elke maand een zaterdag de boer op, om wilgen te knotten. Lekker buiten bezig, gezellig en nog nuttig werk ook.

Als je cultuurelementen en -landschappen wilt houden, moet je ze als vanouds beheren. Heide bijvoorbeeld heeft schapen en afplaggen nodig. Hooiland bestaat bij de gratie van maaien en afvoeren. Dat gebeurde vroeger in de hooimaand juli. Tegenwoordig maaien boeren het gras in april en vervolgens nog een paar keer. Voor dieren is daar weinig ruimte meer.

Bij ons in de buurt is een natuurgebied met graslanden. Die werden begin augustus gemaaid. Dat is netjes; graspiepers, leeuweriken en kieviten kregen de tijd om de meeste kuikens groot te brengen. Maar werd dat gras ooit met de zeis gemaaid, en deden de maaiers er weken over, nu wordt er een boer met een meter brede maaimachine gehuurd, die met dertig kilometer per uur het land van sloot tot sloot in een oogwenk heeft gemaaid. Het hooi wordt opgerold en in wegwerpplastic verpakt. En zo is, om het ouderwetse hooiland te behouden, het landschapsbeheer gemechaniseerd en geplastificeerd.

De laatste kuikens hebben geen tijd om weg te komen. Wel zag ik een rat vluchten. Er werden ongetwijfeld veel muizennesten blootgelegd. Op die plotselinge bonanza komen eetlustige liefhebbers af. In tien minuten tel ik elf ooievaars, drie blauwe reigers, twee grote zilverreigers, vijf torenvalken, twee buizerds en een bruine kiekendief. En vijf kieviten, die een babymuis best zullen lusten, maar die waarschijnlijk op wormen en keverlarven afkomen.

Als medewerkers van de beherende organisaties nou met hun allen en vooruit: lichte machines hun hooilanden maaien, met de schop hun vergraste heide afplaggen, en met de zaag wilgen knotten, hebben ze een heerlijk teambuilding personeelsuitje! Lekker buiten bezig, gezellig en nog nuttig werk ook.

(Natuurdagboek Trouw, donderdag 15 augustus ’24)