Echte kamille, kruipklokje, klein streepzaad, korenbloem, duizendblad en gele ganzenbloem; bij ons in de tuin bloeien ze nog steeds. Of bloeien ze al? Ik kreeg weken gelleden al een foto van een bloeiend speenkruid, het moet niet gekker worden, van natuurtalent Klaas Jager. Elke winter zie ik wel een koekoeksbloem bloeien, een paardenbloem, boterbloem, dovenetel… Maar zoveel als nu, nee. Het ligt natuurlijk aan de temperatuur. De nachtvorst heeft weliswaar het grootste deel van de Oost-Indische kers koud gemaakt, maar lang niet alles. Een bloeiende Oost-Indische kerst heb ik nooit eerder meegemaakt.

Wat ook nog bloeit hier zijn korenbloem en bolderik. Net als ganzenbloem zijn dat akkerkruiden. Ze zijn lang geleden meegelift met de landbouw, toen die uit het reeds agrarische Midden-Oosten naar het nog verzamelende West-Europa kwam.

Gele ganzenbloemen lijken op margrieten die rond het gele hart van buisbloemen een krans van gele in plaats van witte lintbloemen dragen. Als akkerkruid zijn ze eenjarig – gewassen worden immers geoogst? Ze zaaien zich uit en ontkiemen op bewerkte bodems. Bij ons staan ze zelfs tussen de stoeptegels. Maar ook tussen de andere bloemen; het is een fleurige wildernis die kniehoog oprijst. Ganzenbloemen trekken bijen aan en zweefvliegen, maar die zijn er nu niet. Als we te voorzichtig met de bloemen omgaan verdwijnen ze, akkerplanten houden van omgerommelde grond, dus we zullen er komende winter wel eens met de hark doorheen. Maar eerst moeten ze uitgebloeid zijn. Dat zal gebeuren als de vorst toeslaat. Daarna komt hopelijk de volgende generatie tot bloei in juni.

Waar zouden ganzenbloemen zo heten – geel als ganzenkuikens? Op etymologiebank.nl wordt hun bloeitijd gesuggereerd, in juni, als de jonge ganzen in de weiden gedreven werden. Hûh, werden er vroeger dan zoveel jonge ganzen de wei in gedreven? Meer dan koeien? Daarbij: ganzenbloemen zijn meer akker- dan weideplanten.

In de negentiende eeuw konden gele ganzenbloemen akkers domineren. Boeren deden er goed aan de bloemen aan hun vee te voeren; misschien vonden ganzen ze wel lekker. Tegenwoordig is de soort als akkerkruid verdwenen, ik zie ze althans nooit in de moderne monoculturen. Tegenwoordig kleuren akkers pas na de oogst geel, van het glyfosaat dat onkruid moet doden.

(Natuurdagboek Trouw, vrijdag 3 januari ’25)