In onze tuin stond een paardenbloem met fasciatie. Dat is een moeilijk woord voor bundeling. Zo’n paardenbloem heeft een heel brede stengel, vaak met meerdere bloemen, en ziet eruit of er meerdere individuen samensmolten. Een bundel paardenbloemen dus. Het komt bij meerdere plantensooorten voor, maar is een tamelijk zeldzaam fenomeen.

Het woord fasciatie is genoemd naar het Romeinse symbool van eenheid, macht en gezag: de bundel roeden of pijlen die om een bijl gebonden zit. Die heette de fascis, waarnaar Mussolini zijn gewelddadige beweging naar noemde. (Een ideologie kun je fascisme moeilijk noemen: hoe harder je schreeuwt en slaat, hoe beter.)

Wat fasciatie bij planten veroorzaakt is onbekend. Het kan een teveel of tekort van bepaalde stoffen in de bodem zijn, vorstschade, een virus, een galmijt of een genetische afwijking. De gebundelde paardenbloem in onze tuin had meerdere gewone stengels naast de verdikte, die drie bloemen vormde. Hij is al dood maar nu bundelt een biggenkruid zijn krachten.

We hebben veel gewoon biggenkruid in de tuin, en klein streepzaad en wat boshavikskruid. Die gele bloemen zijn een gedekte tafel voor een kolonie pluimvoetbijen, die onder de straatstenen van de oprit nestelt. De bijen halen enorme broekzakken vol knalgeel stuifmeel van de bloemen. Biggenkruid staat hier tot in de nazomer vanaf het krieken van de dag te bloeien, maar sluit ’s middags zijn bloemen al vroeg.

Biggenkruid heeft behaarde blaadjes en vrij lange, harde stengels die zich vertakken naar meerdere bloemen. Voor mensen is de plant niet zo mals als de paardenbloem, maar varkens weten wel raad met zulke taaie kost. Verstandig want biggenkruid is een soort powerfood, vol gezonde elementen als fosfor en calcium. Daarbij is het eiwitrijke kost voor biggen in de groei. Voor paarden schijnt het minder gezond te zijn. Ondanks de eiwitten en de calcium zou het tot gezwabber en struikelpartijen leiden.

Het gebundelde biggenkruid in de tuin is uitgebloeid. Maar Karst Meijer heeft hem opgenomen in zijn enorme Herbarium Frisicum te Wolvega.

(Natuurdagboek Trouw, vrijdag 27 juni ’25)