Bijen slapen

Bijen slapen

Honingbij op bosklit. Foto Koos Dijksterhuis
Honingbij op bosklit. Foto Koos Dijksterhuis

Wij mensen slapen liggend. Staand slapen is geen doen. Op vier poten zou het misschien nog gaan, maar dat zijn we verleerd. Als we zittend in slaap vallen, zakken we weg en schrikken we wakker.

Andere zoogdieren slapen ook. Roofdieren slapen soms zelfs twintig uur op een dag. Vogels slapen zittend, drijvend of vliegend. Vissen slapen hangend in het water, soms leunend op de bodem.

Ik zie weleens een solitaire bij slapen. In een bloem bijvoorbeeld. Daar is het algauw een paar graden warmer dan erbuiten. Honingbijen slapen in de korf. Ze knikkebollen, vallen soms om, liggen stil en bemoeien zich dan niet met nectar of stuifmeel halen, met raten maken of met het verwarmen van de korf door te klapwieken. Soms slapen ze met een andere bij in hun armpjes, of houden ze elkaars pootjes vast.

Dat bijen slapen, was in 1983 een hele openbaring voor de mensheid. Toen begluurde onderzoeker Walter Kaiser bijen in een doorzichtige korf. Hij zag bezige bijen hun bezigheden staken en tukkies doen.

Ik vind het vanzelfsprekend dat dieren slapen, maar kennelijk was dat veertig jaar geleden een ontdekking van wat heb ik jou daar. Mensen zijn altijd wantrouwig tegen onderzoek waaruit blijkt dat ze hetzelfde doen of zijn als dieren. Tot na de Middeleeuwen was het opensnijden van overleden mensen verboden om religieuze redenen. Zo bleef het onbekend dat mensen van binnen sprekend op andere dieren lijken. Dat kwam de kerken goed uit, want de mens was naar Gods evenbeeld geschapen en mocht niet op een rat lijken.

Toen onze fysieke uniciteit onhoudbaar werd, verzonnen we alternatieven. Descartes bedacht dat mensen als enigen konden voelen en dat je dieren pijnloos kon opensnijden. Nu weten we dat we nergens echt uniek in zijn, maar dat we wel uitblinken in causaal denken. Misschien zijn we ons als enigen bewust van onze sterfelijkheid.

Maar net als bijen slapen we, soms houden we slapend zelfs elkaars hand vast.

(Natuurdagboek Trouw, donderdag 27 juni ’24)

 

DELEN
Reacties zijn gesloten.