Zwartkopjes zijn algemene broedvogels in Nederland en blijven bij uitzondering overwinteren, zoals de held in het natuurdagboek van gisteren bewees.

In de zomer eten zwartkoppen rupsen en (andere) insecten. Ze kunnen in Nederland overwinteren als ze overstappen op een dieet van strooivoer, kruimels, vetbollen, zaden, bessen en vruchten. Dat doen de overwinteraars dan ook. Insecten en hun larven zijn eiwitrijker en onmisbaar voor het voeren van de kuikens. Maar kuikens zijn er in de winter niet. En zwartkoppen blijken inventief in het vinden van voedselbronnen.

Vorige winter zag Raymond van der Ham een zwartkop in de achtertuin van zijn onderburen in Delft. In het KNNV-tijdschrift Natura schrijft hij over die bijzondere waarneming. Niet alleen bijzonder omdat zwartkoppen in de winter schaars zijn, maar vooral omdat deze zwartkop een uitzonderlijke lekkernij had ontdekt.

In de tuin stonden mahoniestruiken te bloeien. Mahoniestruiken zijn één van de weinige winterbloeiers. De zwartkop hing bij de mahoniebloemen rond. “Minutenlang hipte en vloog hij heen en weer tussen de gele pluimen”, schrijft Van der Ham. Hij had net samen met de intussen overleden imker Arjen Neve het boek: Bijenplanten: nectar en stuifmeel voor honingbijen gepubliceerd, en vermoedde meteen dat de vogel nectar zocht. Dat bleek ook zo te zijn, want: “Waar hij erbij kon, stak hij zijn snavel in de bloemen.” Van der Ham inspecteerde de bloemen. Onderin trof hij steeds een plasje nectar.

Van kolibries en andere exotische vogels is nectarzuigen bekend, maar van Nederlandse vogels niet. Hoewel Van der Ham intussen enkele waarnemingen heeft kunnen traceren. Bijvoorbeeld een mannetje in de pruimenbloesem van Bert Ooms in Emmen. Diens snavel zag geel van het stuifmeel – misschien hielp de vogel wel bij de bestuiving.

(Natuurdagboek woensdag 9 dec. 2015)