Leny en Mees Bos zagen een merel in hun tuin. Geen gewone, nee, een witte. Merels horen zwart te zijn, dat weet iedereen, of bruin, indien het vrouwtjesmerels zijn. Deze merel heeft een soort albinisme, maar toch anders. Deze merel heeft leucisme.

Albinisme is het ontbreken van het pigment melanine, dat veren of haren zwart kleurt. Die veren zijn dan wit, de snavel is bleek, de ogen zijn rood. Deze merel heeft een donker oog, een zwarte najaarsvlek op zijn gele snavel en een paar donkere puntjes op zijn witbevederde kop. Hij heeft dus wel melanine, maar dat kan de veren niet bereiken.

Leucisme is een vrij zeldzame aangeboren eigenschap die bij vele diersoorten voorkomt, waaronder tientallen vogelsoorten. Ik heb eens een leucistische graspieper ontmoet, maar zie het verschijnsel het meest bij kauwen, spreeuwen en merels. Soms is het ook geen leucisme, maar zijn enkele veren deels wit, wat het gevolg is van ondervoeding of ziekte. Melanine is een kostbare kleurstof en vereist enige conditie.

Als een merel leucisme heeft, is het de vraag of hij nog lang en gelukkig zal leven, want witte merels vallen voor roofdieren vast meer op dan zwarte. Al heb ik eens gehoord van een witte merel die al vijf jaar rondhipte – het voordeel van zo’n vogel is dat ie ook zonder opvallende kleurringen goed herkenbaar is. Maar hoe zouden andere merels tegen zo’n witte soortgenoot aankijken? Als merels net zo moeilijk doen over andere huidskleuren als mensen, houd ik mijn hart vast voor de bleekscheet op de foto. Enfin, een van de buurtkatten is vast wel bereid zo’n beestje uit zijn lijden te verlossen.

Leucistische merels die zwart zijn met witte vlekken worden soms aangezien voor beflijsters. Beflijsters zijn een andere soort, ze trekken in april en mei door ons land en zijn zwart met een brede, witte dwarsband over hun borst.

(Natuurdagboek Trouw maandag 20 nov. 2017)