Begin juli vond ik op een gemaaid grasveld met enkele beukenbomen paddestoelen met dikke, scheve, slijmerige hoeden op rondborstige stelen. Echte zwammen, die in het bos van Olivier Bommel hadden kunnen groeien. Het waren boleten, van een minder geheimzinnige soort dan ze leken: eetbare boleten waren het, beter bekend als eekhoorntjesbrood.

Deze exemplaren leken me niet lekker meer, oud en verweerd als ze waren. Die moeten er in juni al geweest zijn. Boleten als eekhoorntjesbrood kunnen in vochtige zomers reeds hun hoeden opzetten, maar juni is wel vroeg. Het was dan ook een nat begin van de zomer.

De zwammen staan niet voor niets onder beukenbomen. Met die bomen drijven ze ruilhandel. De haarwortels van de boom en de zwamvlok oftewel mycelium van de zwammen kronkelen doorelkaar heen en wisselen voedingsstoffen uit. Mycorrhiza heet dat; mycelium is afgeleid van mycor dat weer afstamt van het Griekse woord voor zwam en rhiza betekent wortel.

De boom kan suikers maken dankzij het vermogen tot fotosynthese. Een zwam kan dat niet en neemt suikers van de boom af, in ruil voor water met mineralen uit de bodem.

Sommige bodemschimmels dringen voor een optimale verstrengeling met hun handelspartners door tot ín de wortels. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij orchideeën. Boleten doe dat niet bij beuken, hoe verstrengeld ze ook raken, de schimmeldraden blijven buiten de boomwortels.

Ik vind die zwammen een veeg teken, zoals ik elke zomer vege tekenen zie. De eerste groene kastanjes vallen van de boom, de eerste zwarte ruiters passeren op trek uit hun noordelijke broedgebied, de eerste kokmeeuwen verliezen hun zwarte kap en de eerste boleten verschijnen… de lente is echt voorbij, de eerste vege tekenen van de herfst.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 21 juli 2016)