We eten met een groepje medewerkers van deze krant in een restaurant aan de Lange Nieuwstraat in Utrecht. Mijn gewaardeerde collega Jelle Reumer is er ook. Hij maakte kort geleden een boekje over fossielen in straten, stoepen, muren en andere stadsstenen. Daarin staat een fossiel op de Lange Nieuwstraat. Ik spreek Jelle daarop aan. Hij veert op. “Jazeker”, zegt hij, “twee huizen verderop!” Ik vraag: “wil je ‘m laten zien?”

Tussen twee gangen door lopen we de kou in. Twee huizen verderop wijst Jelle me een in het trottoir geponst soort van zeester. Maar dan een zeester met zeven armen (en twee stompjes) en die armen zijn afgerond, niet puntig. Een gelobde ster van bijna vijftien centimeter doorsnee. Het is geen zeester, het is geen weekdier, het is een spons. Nou ja, het was een spons, zo’n driehonderdvijftigmiljoen jaar geleden. De tegen de gevel gestalde fietsen staan er net niet op.

Vorig jaar liep ik hier ook en liep ik straal aan dit schitterende, zo lang bewaard gebleven fossiel voorbij. ’s Lands enige fossiel van een bekerspons uit het carboon! Kijk waar je loopt! heet Jelles boek terecht (Historische Uitgeverij, €18,50).

In het Rijksmuseum van Amsterdam, in een Haarlems winkelcentrum, in een toiletruimte te Groningen, overal zijn fossielen te vinden. In de vloer van Hoog Catharijne staan de klanten van een lekkernijenwinkel bovenop de fossiele schelp van een belemniet, een oeroud soort van inktvis. Overal stappen we over of langs koralen, buik-, kop- en armpotigen – Jelles weekdieren. En sponzen dus.

Een spons is een poreuze verzameling cellen die onderling nauwelijks contact hebben en ieder voor zich leven. Een afgebroken stukje spons kan waarschijnlijk verder leven, maar onafgebroken hebben ze mooiere, symmetrische vormen. De bekerspons in Utrecht is een doorsnede van de zeer zeldzame Asteractinella, waarvan een paar exemplaren uit België bekend zijn. Hij is te zien op de Lange Nieuwstraat 56, en is groot genoeg om op google streetview te vinden.

(Natuurdagboek Trouw maandag 6 feb. 2017)