Roodbruine slanke alchemist

Roodbruine slanke alchemist

Roodbruine slanke amaniet Foto Koos Dijksterhuis
Roodbruine slanke amaniet Foto Koos Dijksterhuis

Ze kunnen nog mooier zijn dan het exemplaar op de foto. Met een glanzende, roodbruine hoed op een witte steel, als ze nog in de groei zijn. Of een oranje dan wel roze hoed met een lichte rafelrand. Toch is het zwammetje op de foto ook al fraai. En hij groeit zo onbekommerd uit het herfstige tapijt van beukenbladeren. Onder dat blad gaat zijn voet schuil, in een vlekkerig vlies gehuld, een restje velum dat de beurs heet.

Het is een roodbruine slanke amaniet. Amanieten zijn een familie van paddenstoelen waar ook de rood met wit-gestipte vliegenzwam bij hoort. Veel amanieten zijn giftig; misschien wel onze giftigste paddenstoel is de groene knolamaniet.

Van het eten van een roodbruine slanke amaniet ga je niet dood, maar krijg je wel buikpijn. Als je hem eerst even stooft, valt het met die buikpijn wel mee. Maar waarom zou je? Lekker is ie niet.

De zwamvlok, die deze paddestoel bij wijze van vrucht heeft gevormd, leeft ondergronds. Uit dat netwerk van haarfijne draadjes groeien wel meer zwammen. Ondergronds werken die zwamvlokdraden als wortels die water en voedingsstoffen opnemen. Bovendien weven ze een soort panty’s om de dunste wortels van beuken of andere bomen, zodat ze die van voedingsstoffen kunnen voorzien, waar ze andere voedingsstoffen voor terugkrijgen.

Paddestoelen en knutselen allerlei ingewikkelde verbindingen in elkaar. Die kunnen opvallende smaken en geuren veroorzaken: van hemels tot hels, van gezond tot dodelijk, van aards tot hallucinerend. Maar wat deze alchemisten niet kunnen maken, is glucose. Die lekkernij onderhandelen ze los van de bomen bij wie ze groeien. Bomen maken glucose en andere koolhydraten uit kooldioxide. Die productie kost energie en daarvoor gebruiken ze zonneënergie die ze opvangen met hun bladgroenkorrels. In de herfst zijn die nauwelijks actief maar na de zomer heeft de boom nog genoeg suikers voor de ruilhandel met paddenstoelen.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 5 november ’20)

DELEN
Reacties zijn gesloten.