De grutto’s verzamelen zich na aankomst uit Guinée Bissau en Portugal eerst op en rond ondiepe plassen. Vroeger stonden weilanden ’s winters vaak blank, terwijl ze ’s zomers opdroogden. Nu worden weilanden ’s winters ontwaterd en ’s zomers besproeid. Zacht, modderig gras waar de vogels hun lange snavels in kunnen prikken om larven en wormen uit te vissen, is er weinig. Waar natuurbeheerders en soms ook boeren hun weiland onder laten lopen, drommen de grutto’s samen. Het Landje van Geijsel bij Amsterdam is zo’n plek en bij Fort Krommenie zette het Noord-Hollands Landschap wat weilanden blank.

Behalve vele grutto’s trekt zo’n ondiepe plas een leger andere vogels aan. Scholeksters, kemphanen, tureluurs, bonte strandlopers en witte kwikstaarten scharrelen langs de oevers, kieviten buitelen door de lucht, grauwe ganzen poetsen hun veren, eenden dobberen en slobberen tevreden rond. We zien wilde eenden, bergeenden, krakeenden, pijlstaarten, smienten, slobeenden en wintertalingen. Alleen kuifeenden en tafeleenden zien we niet, want dat zijn duikeenden en in zulk ondiep water is duiken niet aan te bevelen.

De kemphanen zijn op trek. Deze voorheen algemene weidevogels zijn in vijftig jaar tijd vrijwel volledig uit ons land verdreven door intensieve landbewerking. Grutto’s konden een beetje intensivering nog wel waarderen, maar haken sinds de jaren ’70 af. Grutto’s hebben alleen nog een kans in ouderwetse weilanden. In Krommenie halen ze hun hart op en laten ze hun lenteroep schallen: “o grut, o grut o grut!” Maar een grazig nestelplekje vinden zal een hele dobber worden. De meeste grutto’s krijgen geen jongen meer groot. Voor onze eigen kinderen is dat prachtige gruttogeluid niet vanzelfsprekend meer, integendeel. Grutto’s kunnen oud worden. Ondanks het gebrek aan kuikens en hun gestage neergang zijn ze er weer. Maar hoelang nog?

Alle grutto’s zwermen op. Een sperwer jakkert voorbij, gevolgd door een buizerd. Paniek! Als de roofvogels gepasseerd zijn en niet terug lijken te komen, keert de rust weer. De grutto’s gaan zich in het water staan poetsen, zich van geen onheil bewust.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 15 maart 2017)