Ze zijn misschien wel de leukste lijsters. Altijd in oktober zijn ze er ineens weer. Ze zwermen over, ze laten hun hoge piepjes horen – mijn middelbare oren spitsen zich dan gretig, en ze wemelen door bossen en bosjes, vooral in de duinen, en helemaal als daar bessen zijn. Duindoornbessen zijn geliefd, maar ook meidoorn-, kardinaals- en vlierbessen gaan erin.

Op Schiermonnikoog zie ik ze deze winter weer veel, zoals iedere winter. Zuidelijker in het land zie ik ze veel minder. Op Schier vliegen ook veel kramsvogels rond, misschien wel de een na leukste lijsters. Die worden vaak verward met koperwieken. Dat komt doordat koperwieken en kramsvogels beide tot de lijsterfamilie horen, beide alleen in de winter ons land bevolken, in (vaak gemengde) groepen bessenstruiken afschuimen, veel langs de kust te zien zijn en allebei met een k beginnen. Maar daar houdt de gelijkenis ook wel op. Eigenlijk lijken ze helemaal niet zo op elkaar, wat betreft hun uiterlijk dan toch.

Koperwieken lijken meer op zanglijsters, maar zijn wat kleiner, iets bruiner en gezegend met scherpere gelaatstrekken. Bovendien hebben ze koperkleurige okselvlekken, die in rust als slordige verfklodders op hun flanken te zien zijn.

Kramsvogels zijn juist groter dan zanglijsters en dus nóg groter dan koperwieken. Zij zijn kleurrijk voor lijsters, met een leigrijze kop, een roestbruine rug, een lichtgrijze buik en gelige borst, de laatste twee voorzien van grijze vlekjes.

Koperwieken praten met de genoemde hoge piepjes, kramsvogels zijn veel luidruchtiger en roepen een snel ‘tjaktjaktjak’ naar elkaar, dat ze in Groningen en Drenthe de bijnaam tjakker heeft opgeleverd.

Op Schiermonnikoog zie ik gemengde groepen van beide lijsters, vaak ook nog vergezeld door enkele merels. Koperwieken vormen de meerderheid in en langs de duinbossen, kramsvogels in de duindoorns vlakbij zee. Beide soorten zorgen voor leven in de toch wat vogelarme winterbrouwerij.

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 26 jan. 2018)