Tip: sta tijdens een wandeling eens (net) buiten het pad vijf minuten stil. Het beste is om dat alleen te doen. Met anderen kan het ook, maar het blijkt voor mensen in gezelschappen groter dan één vaak moeilijk niets te zeggen en de ander niet in de gaten te houden. Het is juist zaak om de omgeving in de gaten te houden.

Als ik mijn tip zelf toepas zie ik altijd iets wat ik anders niet zou zien. Het bijzonderste was een bever, maar meestal betreft het geen zeldzaamheden. Ik herinner me meerdere bosmuizen, die mij niet doorhadden en onbekommerd voor me langs scharrelden. Ik herinner me goudhaantjes, prachtige vogeltjes met een goudgele kruin, die na een tijdje zo dichtbij kwamen dat ik ze niet meer geheel in de kijker had kunnen krijgen, en al helemaal niet scherp.

Er komen vaak vogels langs, als je stilstaat of -zit. Die blijven soms wel hoog in de boomkruinen, te hoog en twijgrijk om ze met het blote oog in al hun glorie te zien, maar het kan een openbaring zijn hoeveel gevederds er rondfladdert, waar je anders geen idee van zou hebben.

In deze tijd van het jaar vallen mij mossen en vooral paddenstoelen op, tot onooglijke toe. Van de week stond ik in een vrij jonge, dichtbegroeide bosrand. Om mij heen groeiden kornoeljes en esdoorns – beide bijna geheel ontbladerd. Er lagen wat esdoornbladeren op de grond, verdord en bruin. Maar wacht, ze waren niet helemaal bruin, ze hadden zwarte vlekken.

Die vlekken bleken (ik typte esdoorn en vlekken in op een internetzoeker) het gevolg te zijn van de esdoornvlekkenzwam, ook wel inktvlekkenzwam genoemd. Afgelopen zomer werden die vlekken gevormd. De vlekkenzwammen overwinteren op het afgevallen blad. In de lente verspreiden ze hun sporen. Die waaien naar verse esdoornbladeren aan de bomen, waar ze aan vastplakken. Ze ontkiemen en dringen zich door de huidmondjes het blad in. Dan vormen ze gele vlekken die later zwart worden.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 22 december ’21)