Toen ik als jongen op een verjaardag was, werd daar een raadspel gedaan. Een vraag was: noem zoveel mogelijk planten wier naam begint met een dier. Nadat paardenbloem, leeuwenbek, muizenoor, biggenkruid, tijgerlelie, havikskruid, kikkerbeet, krabbenscheer, adelaarsvaren en al die orchideeën waren geweest, opperde ik het madeliefje.

Hoewel ik soms vliegen op madeliefjes zie zitten, waarschijnlijk om van het stuifmeel te snoepen, denk ik niet dat de bloem naar vliegenlarven is genoemd. Een made is ook een hooiland (meadow). Op gemaaid gras komen madeliefjes sneller tot bloei dan wie ook. Ooit maaide ik het gras om de madeliefjes heen, om ze te sparen. Het effect was averechts, de bloempjes die zo vriendelijk vanuit het groen naar me knipoogden, hielden het voor gezien.

Het zou best kunnen dat madelief naar hooiland verwijst. De naam kan ook, las ik ergens, van maagde-lief afstammen, verwijzend naar de moederlijke maagd. Een nimfijn-achtig meisje met een krans van madeliefjes heeft ook iets maagdelijks. Madeliefje is hoe dan ook een lieve naam voor een lief bloempje, dat één van de vijf genomineerden is voor het predicaat Nationale bloem van Nederland.

Niet alleen tegen maaien, ook tegen betreding en begrazing zijn madeliefjes uitstekend bestand. En tegen kou. In de lente doen ze het uitbundiger, maar zolang het niet vriest, bloeien madeliefjes het hele jaar door. Ik krijg ’s winters soms berichten van lezers, die hoofdschuddend meedelen dat het klimaat wel erg verandert, ze zagen zelfs madeliefjes bloeien. Maar al vroor het toen vaker, bloeien deden ze vroeger ook al jaarrond; de Latijnse naam van het plantje luidt niet voor niets perennis: eeuwigdurend, overblijvend.

Madeliefjes mogen dan tegen maaien, grazen, betreden en kou kunnen, de intensieve bemesting en bewerking van het moderne turbogras gaat zelfs hen te ver. In de wei zie je maar weinig madeliefjes meer.

(Natuurdagboek Trouw dinsdag 30 mei ‘23)