Veel schimmels ruimen takken, bladeren en boomstronken op. Saprofyten worden ze genoemd. Sapro is wetenschapsgrieks voor rot, en fyt betekent plant. Saprofyten zijn geen rotte planten, maar laten planten rotten. De rottende plant heeft daar geen last van; die is toch al dood. Saprofyten zijn dus geen parasieten.

Parasieten zijn wezens die op of in andere wezens leven, en ten koste van die wezens. Veel soorten schimmels parasiteren op planten en bomen. Sommige, zoals meeldauw, laten hun gastheer leven. Meeldauw leeft van de sappen uit groene planten, en sterft als die planten doodgaan. Zulke parasieten noemt men biotrofe parasieten. Andere, zoals de bruinzwarte vuurzwam, parasiteren op levende gastheren, die daar dood van gaan. Zulke parasieten heten necrotroof. Als de gastheerplant dood is, leeft een necrotrofe parasiet verder als saprofyt.

De bruinzwarte vuurzwam vestigt zich op het zachte hout van gewonde wilgen of populieren. Die bomen gaan dan dood, waarna de zwammen nog lange tijd van het dode hout kunnen leven. Mensen kunnen dode bomen vaak niet verdragen en hakken ze om. Ik zie dat met lede ogen aan. Een paar jaar geleden liep ik vaak langs een beschadigde boom. Op de wond wemelde het van vlinders en wespen die er van de hars snoepten. Binnen de kortste keren was de boom verwijderd.

De stronk op de foto is het restant van een populier die stierf aan bruinzwarte vuurzwammen. Die zwammen kunnen als plakken op dood hout groeien, maar vormen vaak een soort elfenbanken, waarbij ze als dakpannen over elkaar heen groeien.

Bruinzwarte vuurzwammen zijn relatief vaak in de winter te vinden. Een laagje sneeuw lijkt deze paddenstoelen niet te deren. Aan hun onderzijden hebben ze sponsachtige poriën waarin ze hun sporen maken. In 2019 is in die buisjes een nieuwe insectensoort voor Nederland ontdekt: de bruine vuurzwamveervleugelkever. Dat is de kleinste kever van Europa.

(Natuurdagboek Trouw, vrijdag 2 februari ’24)