Afgelopen weekend vond de nachtevening plaats: het fascinerende verschijnsel dat daglicht en duisternis overal op de wereld ongeveer even lang duren. Op de langste dag, 21 juni, is het in Groningen een half uur langer licht dan in Maastricht. Op de kortste dag, 21 december, is het in Maastricht een half uur langer licht dan in Groningen. Halverwege, 21 maart en 21 september, wordt dat geëvend.

Die evening is het begin van de herfst. Dat is te merken. De avond valt bijna met de dag eerder. De meeste planten hebben hun bloeiperiode achter de rug, vogels trekken weg, trekken door of trekken binnen. Sommige populieren zijn al ontbladerd. Spinnen weven hun webben. De eerste herfstkleuren vertonen zich. Eikels, kastanjes en noten stuiteren uit de bomen.

En paddenstoelen zetten hun hoeden op – wat is typerender voor de herfst dan paddenstoelen? Toch zijn die er het hele jaar door. En deze herfst begint met een slecht gesternte voor de grotendeels ondergronds levende zwammen. Zwammen zijn schimmels en wil je schimmels, dan heb je vocht nodig. De laatste weken was het juist warm en droog. Dat kan tijdens een paar regenachtige dagen snel veranderen, en op vochtige plekken in lommerrijke bossen kun je al allerlei boleten, bovisten, russula’s en vele andere paddenstoelen vinden. Zeker de houtzwammen, soorten die op en van (dode) bomen leven, komen tevoorschijn. Het levende, stervende of rottende hout waarop ze groeien is vochtig genoeg.

Ik vind paddenstoelen moeilijk te determineren, er zijn ook zoveel soorten, maar fascinerend zijn ze wel. Hun kleuren, geuren, vormen en zijn formaten zijn enorm veelzijdig, evenals hun culinaire eigenschappen. Er zitten lekkernijen bij, LSD-achtige drugs, antibiotica en gifmengers – hoe dan ook zijn paddenstoelen chemische fabriekjes.

Herfst – met een boek bij de kachel, het kon erger. En besef: nog 91 nachtjes slapen en de dagen gaan alweer lengen.

(Natuurdagboek Trouw, maandag 23 september ’24)