Huiszwaluwen nestelen in zelfgemaakte holen die ze onder dakranden aan stenen muren hangen. Met modder en speeksel kleien ze de bolle bouwsels in elkaar. Ze leven op het platteland, maar nestelen soms diep in de bebouwde kom.

Theunis Piersma, hoogleraar trekvogelecologie in Groningen, deelt zijn woning in Friesland met een kolonie zwaluwen. Die zijn nu niet thuis, ze zijn onderweg naar het verre zuiden. Net als boerenzwaluwen overwinteren huiszwaluwen in Afrika. Ze zijn van hun boerenneven te onderscheiden aan hun donkere kleed, bijna zwart op een spierwitte stuit na. En hun staart is korter dan de boerenzwaluwstaart.

De meeste boerenzwaluwen trekken naar zuidelijk Afrika, maar huiszwaluwen? Die zouden wel op de savanne overwinteren, dacht Piersma, want daar werden ze soms gezien, het is net zoals hun broedgebied open terrein en er overwinteren wel meer Europese broedvogels.

Maar nee, ze vliegen de savanne voorbij, blijkt nu. Piersma nam zijn zwaluwen onder de loep en schreef er met Canadese collega’s over in het wetenschappelijke tijdschrift Plos One online. Piersma ringde zwaluwen en liet veerpuntjes analyseren in een ingenieuze machine. Huiszwaluwen ruien ’s winters en aan het type koolstof, zuurstof- en waterstofmoleculen in de veren is te zien waar dat gebeurde. Het ene kool-, water- of zuurstofmolecuul is zwaarder dan het andere, er bestaan verschillende isotopen van dezelfde stoffen. De verhouding tussen die isotopen verschilt per regio, wat Piersma’s Canadese collega’s in kaart brachten. De zwaluwen ruiden niet op de savanne, maar in het bos! Huiszwaluwen overwinteren in het regenwoud, waarschijnlijk in Cameroen, waar een paar geringde zwaluwen zijn teruggezien. Daar jagen ze over de boomtoppen op insecten.