Paddenstoelen zijn er in de felste kleuren en de wonderlijkste vormen, van groot tot klein, van eetbaar tot dodelijk. Er zijn duizenden soorten van, vele zijn heel algemeen, maar vrijwel iedereen denkt bij paddenstoelen toch meteen aan de wipstoel van kabouter Spillebeen: rood met witte stippen.

De vliegenzwam is ‘s lands bekendste paddenstoel en is bovendien gekozen tot paddenstoel van het jaar 2022. De Nederlandse Mycologische Vereniging, de vereniging van paddenstoelenliefhebbers, wil deze herfst samen met andere natuurorganisaties zoveel mogelijk vindplaatsen van vliegenzwammen in kaart brengen. In 1991 en 2000 zijn er ook grote publieksinventarisaties geweest van deze soort. Toen zijn er duizenden nieuwe groeiplaatsen ontdekt.

Komende zaterdag begint de inventarisatie en zijn er in het hele land paddenstoelenexcursies. Ook komt er een wedstrijd: wie vindt de grootste vliegenzwam? In 2012 is in Vlaanderen tijdens een zoekwedstrijd een vliegenzwam met een hoed van 23 cm doorsnee gevonden. Wie vindt dit jaar in Nederland de grootste vliegenzwam, en zou die groter zijn dan de Vlaamse reus?

De rode paddenstoel met witte stippen is een zogenoemde ectomycorrhiza-soort. Dat wil zeggen dat de ondergrondse bedrading van de zwam samengroeit met wortels van bomen, waarbij water en suikers worden uitgewisseld. Zowel de schimmel als de boom hebben daar voordeel bij. Vliegenzwammen hebben een voorkeur voor berken, eiken en dennen. Die bomen zijn bijna overal in Nederland wel te vinden en vliegenzwammen eveneens. Toch zou zelfs dit archetype van de paddenstoel weleens achteruit kunnen gaan, want zoals veel paddenstoelen houdt de soort niet van stikstof, terwijl de stikstofdeken op ons land nog altijd dikker wordt. Van langdurige droogte is de zwam trouwens evenmin gediend.

Informatie en doorgeven van vliegenzwamwaarnemingen: www.mycologen.nl/vliegenzwam.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 22 september ’22 )