Tijdens de winterweek kwamen geheimzinnige rietvogels uit hun schuilplaatsen en konden waterrallen gezien worden. Ze lieten hun schuwheid varen uit hongersnood.

Mijn eerste waterral nam ik waar op mijn vijftiende, toen ik met de Christelijke Jeugdbond voor Natuurstudie meedeed met waterwildtellingen op de randmeren. Wij ‘deden’ Nijkerk-Harderwijk en fietsten elke maand met een telescoop in de fietstas vanuit Amersfoort het fietspad langs de oever af, weer of geen weer. De A28 hijgde in onze nek, maar wij richtten onze kijkers op het water en telden ganzen, zwanen en eenden. Pijlstaarten, smienten, slobeenden, krakeenden, talingen – ik leerde ze allemaal kennen.

Op een koude dag met snijdende oostenwind waren we uitgeteld en zouden we met de wind in de rug terugfietsen, de ondergaande winterzon tegemoet, toen er een eenzame kolgans vlak over ons heenvloog, terwijl er uit de rietkraag een bloedstollend gegil klonk.

‘Waterral’, zei een wat oudere deelnemer. Thuis zocht ik de soort op. Later heb ik eens beleefd dat een corrector waterral ‘verbeterde’ in waterrat, want wie kent dat rare beest?

Ze zijn familie van meerkoet en waterhoen, met het postuur van de laatste. Ze hebben een grijze buik, zwart-wit gestreepte flanken en een bruine rug met zwarte vlekjes. Hun snavel is vrij lang, een beetje krom en rood. Je hoort ze soms, maar ziet ze nooit. Je moet goed de rietkragen afspeuren om een enkele keer geluk te hebben.

Maar als de boel bevroren is, komen ze tevoorschijn. Ze gaan op zoek naar vis of kreeft of doodgevroren dieren. Waterrallen-kenner Gerard de Kroon vond ooit een door het ijs gezakte, vastgevroren kat die dagenlang achttien waterrallen van voedsel voorzag. Waren de rollen eens omgedraaid!

Ik zag ze vorige week langs rietkragen over het ijs rennen, meerdere tegelijk. Ze hadden zelfs puf om elkaar weg te jagen. Soms fladderden ze een eindje, met hangende poten.

(Natuurdagboek Trouw woensdag 17 februari ’21)