Een akkerbouwer liet me tarwezaad zien. De korrels waren niet goudbruin, maar turquoise. Ze waren gecoat met imidacloprid, een vergif dat via het zaad in de hele plant belandt. Het tast het zenuwstelsel aan van insecten die ervan eten: bladluis en witte vlieg. Vrijwel alle voedingsgewassen worden gedrenkt in dit of vergelijkbare verfgiften, neonicotinoïden geheten.

Niet alleen gewas-etende insecten als bladluis en witte vlieg gaan daaraan dood, ook bijen en zelfs vogels die vergiftigde zaden of insecten eten. Dat bleek vorig jaar uit onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen en Sovon Vogelonderzoek Nederland. Overal op het platteland gaan vogels achteruit, maar de achteruitgang gaat het snelst waar de doses imidacloprid in het oppervlaktewater het hoogst zijn. Imidacloprid is een vergif waarvan ons oppervlaktewater soms tienduizend keer zo hoge concentraties bevat als maximaal is toegestaan. Staatssecretaris Van Dam overweegt daarom een verbod, waar fabrikant Bayer zich tegen verzet.

Vorige week publiceerden Amerikaanse biologen in Nature Communications een onderzoek naar door bijen verzameld stuifmeel. Dat bleek allerlei insecticiden te bevatten, van muggenverdelger tot neonicotinoïden. Bijen halen stuifmeel en nectar uit bloemen, ook als die van koolzaad en andere vergiftigde gewassen zijn. Uit diverse onderzoeken, zoals dat van Penelope Whitehorn van de Universiteit van Sussex, die er in 2012 het tijdschrift Science mee haalde, blijkt dat hommelvolken verdwijnen door neonicotinoïden. Als dronkemannen zoemen de hommels rond, ze kunnen hun nest niet meer vinden en brengen nauwelijks nog koninginnen voort.

Momenteel doen tientallen Nederlandse imkers mee aan een analyse van de honing uit hun honderden korven. Eén van hen vertelde me dat zijn natuurproduct het neonicotinoïde thiacloprid blijkt te bevatten. Lekker voor in de yoghurt!

(Natuurdagboek Trouw donderda 9 juni 2016)