Het uitsterven van diersoorten wordt regelmatig weggewuifd als iets wat natuurlijk is, waar mensen niets aan kunnen doen. Er zijn in de geschiedenis van de aarde andere oorzaken voor uitsterven geweest dan menselijk handelen. Maar menselijk handelen heeft ook tot uitsterven geleid en waarschijnlijk meer dan alle komeetinslagen bijelkaar. Van het uitsterven van dodo, reuzenalk, trekduif, Koreaanse tijger, Kaspische leeuw en tientallen andere diersoorten kan niemand de menselijke oorzaak nog ontkennen.

Een jaar of 50 duizend geleden verdween een batterij grote landdieren uit Australië. Ik discussieerde daarover met iemand die altijd van alles in twijfel trekt. Hij probeerde klimaatverandering zo lang mogelijk te ontkennen. Het grote uitsterven in Australië had volgens hem echger wel aan klimaatverandering kunnen liggen. Maar uit geologisch onderzoek blijkt dat het klimaat daar toen juist heel stabiel was.

Anderen weten het Australische uitsterven aan een veranderende plantengroei. Dat de plantengroei toen ook veranderde, staat vast. Maar die verandering was het gevolg, niet de oorzaak van het verdwijnen van dieren. Geologen van het Nederlands instituut voor zeeonderzoek NIOZ hebben dat aangetoond. De vegetatie werd niet kariger, maar juist weelderiger en groener. Deze vergroening vond bovendien plaats na het verdwijnen van de dieren, niet ervoor.

Wat was dan wel de oorzaak van het Australische uitsterven? Dat is niet aangetoond. Wel is bekend dat het uitsterven ongeveer gelijktijdig plaatsvond met de komst van de eerste mensen.

Over de uitgestorven Europese dieren als mammoet en reuzenhert heerst eenzelfde meningsverschil. Deze uitsterving vond zo’n vijfduizend later plaats en wordt eveneens graag aan klimaatverandering geweten. Maar ook hier wijzen de nieuwste inzichten op een opmerkelijk samengaan van het uitsterven met de komst van jagende mensen.

(Natuurdagboek Trouw 15 juli 2013)