Eén van de mij meest aansprekende zwammen in het gidsje over Schiermonnikoger paddestoelen van Erik Jansen en Thijs de Boer is het zandtulpje.

De naam alleen al: zandtulpje.

Het is een kleine paddestoel die meestal half in en onder het zand groeit, en als een bloemkelkje met zijn tulpenblaadjes naar buiten steekt. Zandtulpjes houden niet van een stabiele, betrouwbare omgeving. Ze gedijen juist waar zand wegwaait en opstuift, waar zoet en zout water elkaar verdringen, waar weinig planten en paddestoelen het redden. Ik heb ze in mijn hele Schiermonnikoogse deeltijdleven nog nooit gezien. Erik wou mij wel eens meenemen maar het kwam er nooit van. Het kan ook alleen maar in de herfst. Ik ben met een groep Trouwlezers op Schier en Erik meldt dat hij in de buurt van paal 7 zandtulpjes heeft gevonden. En dat hij ze later in de week wel aan me wil laten zien. Dan is de Trouwreis achter de rug en heb ik tijd, maar dan krijgen de Trouwlezers de zeldzame zandzwammetjes niet te zien.

Maar ach, nog genoeg andere dingen te zien: paddestoelen, late bloemen, schelpen, vogels, spectaculaire landschappen…

Wij lopen veertien kilometer door duinen en bossen en over het strand. In de buurt van paal 7 valt mijn oog ineens op… zandtulpjes! Vrij veel zelfs! Mijn hart maakt een sprongetje, mijn dag kan niet meer stuk. En ook de Trouwlezers krijgen iets bijzonders te zien.

Zandtulpjes komen voor op de grens van duin en strand. Toch leven ze niet van strandzand, en ook niet van de wind. Ze leven van levende, maar liever nog dode wortels van helmgras. Ook helmgras is een bewoner van een extreem karig milieu, die met het stuifzand mee kan groeien, als dat zand zich tot jonge duinen ophoopt.

Ik mail Erik de foto’s. Misschien gaan we nu andere zeldzame zwammen zoeken, puntmutswasplaten bijvoorbeeld.

(Natuurdagboek Trouw vrijdag 20 okt. 2017)