Frits Schuurman stuurde me een foto van een salamander. Op ingestuurde foto’s van salamanders staan meestal kleine watersalamanders. Maar dit was een andere soort, en wel een alpenwatersalamander, met een oranje buik.

De Alpen liggen niet om de hoek, maar alpenwatersalamanders komen ook in Nederland voor, vooral in Noord-Brabant en Limburg. Schuurman woont in Waalre en de salamander zat op 20 maart in zijn tuin, onder herfstbladeren die hij niet had weg geharkt. Daar was het weliswaar vochtig, maar voor een watersalamander leek de plek Schuurman wel heel ver van water.  ‘Open water is hier niet binnen een kilometer te vinden’, mailde hij, ‘behalve een paar vijvers op de High Tech Campus van de Technische Universiteit Eindhoven, op een paar honderd meter afstand.’ Als het diertje daar had rondgezwommen, had hij honderden meters moeten lopen, inclusief een viaduct over een snelweg met acht rijstroken.

Vorige week hoorde Schuurman van zijn achterbuurman dat hij soms een salamander in zijn tuin zag. Hij bleek een tuinvijvertje te hebben.

Wil je salamanders in de tuin, heb je twee dingen nodig: water, zonder vissen die de salamandereitjes opeten, en bladeren, stammen of stenen. Daaronder overwinteren ze. In maart verlaten alpenwatersalamanders hun winterschuilplaats en sjouwen ze naar de tuinvijver of die van de buren. Ze gaan te water om een vrouwtje te vinden.

De voortplantingstijd duurt tot half mei. In het water leven ze van kleine beestjes, zoals muggenlarven. Hoewel sommige de hele zomer blijven zwemmen, gaan de meeste alpenwatersalamanders na het afzetten en bevruchten van eitjes weer het land op. De nieuwe generatie volgt vanaf midden juni. Salamanders zijn tien maanden per jaar landdieren. Ze verspreiden zich naar de betere tuinen, met begroeiing en bladeren, waar behalve een schuilplaats ook voedsel te vinden is. Ze eten wormen, larven, insecten en slakken.

(Natuurdagboek Trouw dinsdag 21 april ’20)