Nazomer – parnassiatijd! Van juli tot september bloeien deze prachtige bloemen. Op Schiermonnikoog kleuren ze nu de bermen van schelpenpaden, sommige duinvalleien en grote delen van het begroeide strand wit. Op lichtgroene, kaarsrechte standaardjes staan de ronde, witte knoppen en de bloemen van wit porselein, met eigele kransjes van meeldraadjes. Dat zijn honingpotjes waarop insecten op afkomen, vliegen vooral, en die kruisbestuiven de bloemen. De gele draadjes zijn lokkertjes, de vruchtbare meeldraden zijn groter, ze torenen boven de bloem uit. Het aantal vruchtbare meeldraden hangt af van de leeftijd van de bloem. Elke dag komt er één bij, en als er een zweefvlieg tegenaan botst breek hij af en laat ie zijn stuifmeel los. Als nummer vijf is afgebroken, komt de centrale stamper binnen bereik van zoetekauwende insecten en wordt de bloem bevrucht.

Een parnassiabloem in close-up, een bosje bloemen zoals op de foto, of een wit bespikkeld parnassiaveldje, het is allemaal even mooi. Helaas is parnassia zeldzaam geworden in Nederland, ooit was het een vrij algemeen sieraad van veengebieden, zandgronden en kalkbodems. Door bemesting verdwenen veel parnassia’s en zijn ze alleen in kalkhoudende duinvalleien met schoon kwelwater, op strandvlakten en in jonge polders als het Lauwersmeer nog algemeen.

In de bergen van Midden-Europa zijn ze algemener, merkte ik eens tijdens een wandeling door de Alpen. Dat geldt voor meer bloemen die ik associeer met de duinen, vooral de duinen van Schiermonnikoog. Kennelijk zijn die planten helemaal niet zo veeleisend, integendeel, ze willen juist weinig, en de overdadige mest die wij in ons land spuiten doet hun de das om.

Maar in de duinen groeien ze nog en is het iedere nazomer feest.

(Natuurdagboek Trouw 3 sept. 2013)