Op een warme dag lopen we een rondje bij het Markiezaatsmeer. Dat is het afgesneden binnenste van de Oosterschelde, bij Bergen op Zoom. Dit deel van de vroegere zeearm is nu een zoetwaterplas zonder getijden. Vanuit de Brabantse heuvels lopen we zo de vroegere kwelders op, waar nu orchideeën bloeien en nachtegalen zingen in het struikgewas.

Op een bord worden we gewaarschuwd voor de onvermijdelijke Schotse Hooglanders. Die goedzakken heb ik nog nooit agressief meegemaakt en zeker in deze broeierige warmte houden ze zich gedeisd. Op hun kwiekst zijn juist de dazen en muggen, die zich om onze ontblote onderbenen verdringen. Stilstaan, bijvoorbeeld bij een orchidee, is af te raden.

Vanuit een kijkhut zien we meerkoeten, kuif- en wilde eenden, brand- en grauwe ganzen en tientallen knobbelzwanen langs de oevers en op het water. Vlak voor ons fladdert een kleine karekiet, nadat hij zich al geruime tijd luidruchtig had voorgesteld: “karrekarrekietkiet!”

Een mysterieus, hoog gehinnik verraadt de aanwezigheid van een dodaars, een minifuut. We zien hem niet; de rietkraag staat ervoor.

De orchideeën zijn paars tot roze, variëren van enkel- tot kniehoogte, hebben gevlekte dan wel ongevlekte bladeren. Het zijn handekenskruiden, orchideeën van de Dactylorhiza-familie. Rietorchis, gevlekte rietorchis, gevlekte orchis, brede orchis, bosorchis, heideorchis en vleeskleurige orchis lijken allemaal op elkaar en sommige kruisen ook nog. Allerlei vage kenmerken doen mij denken dat hier rietorchissen en gevlekte rietorchissen staan, al hebben sommige bloemen een vleeskleur. De gevlekte bladeren hebben vlekken die een open kern hebben. De gevlekte orchis zou gevulde vlekken hebben. De schutblaadjes steken tussen de bloemen uit en het honingmerk, de tekening op de lip onder aan de bloem, is minder contrastrijk dan bij andere soorten.

Orchideeën moeten niets hebben van zout water. Dat er hier zoveel staan te bloeien bewijst wel dat er geen brak water meer uit de Oosterschelde opborrelt. Het Markiezaatsmeer is echt een meer geworden, Bergen op Zoom ligt niet meer aan zee.

(Natuurdagboek Trouw donderdag 7 juni ’18)