Er zat ’s avonds een kleine, bruingrijze nachtvlinder op het raam. Er fladderden bruingrijze nachtvlindertjes in het licht van de koplampen, toen ik in het donker over een bosweg reed. Die bruingrijze nachtvlinders zijn kleine wintervlinders.

Er moet nachtvorst over de poppen heen zijn gegaan, dan kruipen de wintervlinders te voorschijn. Ze vliegen door de duisternis, maar willen naar het licht. Ze kunnen zich voor een raam verdringen. Dat zijn allemaal mannetjes. Wintervlindervrouwtjes kunnen niet vliegen, ze hebben geen vleugels.

Als de mannen niet door licht worden afgeleid, gaan ze met hun allen op de stam van een eik of andere loofboom zitten. En dan maar wachten. Ze wachten als muurbloempjes op de vrouwtjes. Die kruipen tegen eiken of andere loofbomen op en versieren daar een mannetje.

De vleugelloze vrouwtjes zien er niet vlinderachtig uit. Voor de mannen is dat geen probleem. In het donker zien ze hun toekomstige wederhelften toch niet, ze vinden elkaar met de neus – hun antennes bevatten geurdetectors – en ze vrijen op de tast. Dat doen ze door hun kontjes tegen elkaar aan te duwen en elkaar met hun achterwerkjes vast te houden. Soms raakt een mannetje tijdens de paring zo opgetogen, dat hij even opvliegt. Ze blijven dan aan elkaar zitten; het vrouwtje vliegt mee.

Na de daad kan een mannetje uitrusten, terwijl het vrouwtje nog een eind de boom in moet klimmen, om op de takken haar eitjes af te zetten. Die eitjes komen uit als de bladeren uit hun knoppen barsten. De rupsjes eten boomblad en worden zelf gegeten door mezen en andere zangvogels, wier kuikens ongeveer tegelijk met de rupsen uit hun eieren kruipen.

Bladeren, rupsen en kuikens zijn er in de lente. Vooralsnog moeten we het doen met rondfladderende kleine wintervlindermannetjes. November is hun toptijd, maar zolang het niet stevig gaat vriezen, kunnen ze tot in januari blijven.

(Natuurdagboek Trouw maandag 17 nov. 2017)