Ieder jaar op 21 december maakt het besef dat de dagen weer gaan lengen me blij. Niet dat ik een hekel heb aan duisternis, integendeel, maar het lengen der dagen heeft iets hoopvols. De vogels hebben dat ook door en rond die tijd heffen vaak de eerste merel en eerste koolmees een eerste lied aan. De eerste kokmeeuwen verkleuren in de richting van hun zomerkleed, de sneeuwklokjes en uit de grond komen de eerste speenkruidblaadjes.

Op 21 juni begint juist het lengen van de nachten, en dat vervult me met enige weemoed. Die veelbelovende lente is weer voorbij. De eerste kokmeeuwen beginnen te ruien in de richting van hun winterkleed, planten beginnen zaad te vormen en vrucht te zetten en… maar hé, de zomer begint pas! Ja dat is ook zo, het is nog wel even licht ’s avonds, de gierzwaluwen blijven nog een maand, en de koekoeken zwijgen nog niet.

Hoewel dat een veeg teken is, want ‘de koekoek moet na Sint Jan zwijgen, anders is er niet veel goeds meer te krijgen’, zoals een metrisch niet bepaald soepel gezegde luidt. En Sint Jan is de vermeende geboortedag van Johannes de Doper, precies een half jaar voor kerstavond: 24 juni. Goed dan, drie dagen nog roept de koekoek. Ik hoor weleens een koekoek in juli, maar daar komt blijkbaar niets dan narigheid van.

Het daglicht duurt het langst op de dag dat de zon midden op de dag loodrecht op de Kreeftskeerkring schijnt. Doordat de aarde scheef hangt ten opzichte van de zon, schuift de koperen ploert op en neer tussen de keerkringen en schijnt ie alleen rond 21 maart en 21 september loodrecht op de Evenaar. Op 21 juni bereikt ie zijn noordelijkste punt, staat ie bij ons hoger aan de hemel dan in de rest van het jaar en hebben wij de langste dag. Vanaf heden schuift ie naar het zuiden, staat ie elke dag iets lager, en verlicht ie ons met de dag iets korter. Dag zon!

(Natuurdagboek Trouw donderdag 21 juni 18)